Vijf ngo’s dienen klacht in bij de Europese Commissie om Italiaanse wet die opsporings- en reddingsactiviteiten op zee aan banden legt, onder de loep te nemen

De ngo's die de klacht indienen zijn Artsen zonder Grenzen (AZG), Oxfam Italia, SOS Humanity, Association for Juridical Studies on Immigration (ASGI) en EMERGENCY. Ze voeren aan dat de wet ernstige zorgen oproept over de verenigbaarheid ervan met de relevante EU-wetgeving en de verplichtingen van de EU-lidstaten onder internationaal recht met betrekking tot opsporings- en reddingsactiviteiten op zee.

"De Europese Commissie is de hoedster van de EU-verdragen en heeft een rol te spelen om ervoor te zorgen dat de EU-lidstaten de internationale en EU-wetgeving respecteren", zegt Giulia Capitani, migratiebeleidsadviseur bij Oxfam Italia. “Ze moet de grondrechten van alle mensen in heel Europa handhaven en beschermen. Maar in plaats daarvan vullen opsporings- en reddings-ngo's de beschamende leegte op zee die de EU-lidstaten open laten. In plaats van ngo-werk te belemmeren, zouden EU-lidstaten hen moeten betrekken bij het opzetten van een goed systeem voor zoek- en reddingsactiviteiten."

In januari 2023 voerde Italië een nieuw decreet in dat in maart wet werd. Wet 15/2023 verbiedt zoek- en reddingsvaartuigen om meer dan één reddingsoperatie tegelijk uit te voeren, aangezien de wetgeving bepaalt dat zoek- en reddingsvaartuigen na een reddingsoperatie onverwijld naar de toegewezen veilige plaats moeten navigeren; dit houdt in dat vaartuigen geen hulp mogen verlenen aan andere vaartuigen in nood. De wet verplicht kapiteins van vaartuigen die een redding hebben uitgevoerd ook om niet-gespecificeerde informatie te verstrekken aan de Italiaanse autoriteiten over de uitgevoerde redding; wat in de praktijk heeft geleid tot het opvragen van buitensporige informatie.

Verre havens: niet in de wet, wel toegepast

De nieuwe wet wordt verergerd door de recente praktijk van de Italiaanse autoriteiten om verre havens toe te wijzen om overlevenden na redding van boord te laten gaan. Dit beleid is in geen enkele wetgeving opgenomen, maar is sinds december 2022 een gangbare praktijk geworden, waarbij zoek- en reddingsvaartuigen vaak veilige plaatsen toegewezen krijgen in Noord-in plaats van Zuid-Italië, waardoor hun reistijd aanzienlijk toeneemt en hun aanwezigheid in de zoek- en reddingszone wordt beperkt. .

De vijf ngo's die de klacht hebben ingediend, zijn van mening dat de combinatie van deze maatregelen ongerechtvaardigde beperkingen oplegt aan zoek- en reddingsoperaties en hun vermogen om levens op zee te redden drastisch beperkt.

“Elke dag die we buiten het zoek- en reddingsgebied doorbrengen, of we nu aan de ketting gelegd zijn of naar een verre haven varen, brengt levens in gevaar”, zegt Djoen Besselink, operationeel manager van Artsen Zonder Grenzen. "De wet richt zich op ngo's, maar de echte prijs zal worden betaald door mensen die over de Middellandse Zee vluchten en zich in een boot in nood bevinden."

De toegenomen reistijd naar veilige plaatsen in Noord-Italië brengt ook fysieke en mentale gezondheidsrisico's met zich mee voor de geredde mensen aan boord. "Het toewijzen van veilige havens op meer dan 1.000 km afstand van een reddingsactie schaadt het fysieke en psychologische welzijn van overlevenden", zegt Josh, kapitein van SOS Humanity's reddingsschip Humanity 1. "De 199 mensen die we onlangs hebben gered, waaronder zwangere vrouwen en baby's, waren gedwongen om ongeveer 1.300 km te reizen om in Italië van boord te gaan, hoewel andere Italiaanse havens veel dichterbij waren.”

"De geredde mensen komen uit landen die zijn getroffen door oorlogen, klimaatverandering en mensenrechtenschendingen", zegt Carlo Maisano, de reddingsboot van EMERGENCY. "Ze verkeren vaak in een uiterst kwetsbare toestand, die nog wordt verergerd door nog meer tijd op zee door te brengen."

De grotere afstanden hebben ook een negatieve impact op de ngo's zelf. "De praktijk van het toewijzen van verre havens verhoogt de brandstofkosten voor ngo's en put hun beperkte budgetten uit, wat van invloed is op hun vermogen om in de toekomst levens te redden", zegt Maisano.

Vier vaartuigen werden al vastgehouden

Op 23 februari 2023 werd wet 15/2023 (toen nog een wetsdecreet) voor het eerst toegepast toen de havenautoriteit van Ancona AZG in kennis stelde van een bevel tot aanhouding van haar schip van 20 dagen en uiteindelijk een boete van € 5.000 . De sancties werden opgelegd voor het niet verstrekken van specifieke informatie die Artsen zonder Grenzen nooit eerder had gevraagd te delen.

Sindsdien hebben de Italiaanse autoriteiten vier andere humanitaire zoek- en reddingsvaartuigen – Aurora, Louise Michel, Sea-Eye 4 en Mare*Go – elk voor een periode van 20 dagen vastgehouden wegens het overtreden van Wet 15/2023. Dit komt neer op een totaal van 100 verloren dagen voor humanitaire zoek- en reddingsschepen, terwijl gevaarlijke overtochten en scheepsrampen in het centrale Middellandse Zeegebied doorgaan.

Artsen Zonder Grenzen, Oxfam Italia, SOS Humanity, ASGI en EMERGENCY roepen de EC op om de Italiaanse wet 15/2023 en de praktijk van het toewijzen van verre havens onmiddellijk onder de loep te nemen. Als hoedster van de EU-verdragen is het de verantwoordelijkheid van de EC om ervoor te zorgen dat de EU-lidstaten de relevante wetgeving naleven en stoppen met het belemmeren van het levensreddende werk van zoek- en reddings-ngo's. In plaats daarvan zouden ngo's moeten worden opgenomen in door de staat geleide en proactieve opsporings- en reddingscapaciteiten in het centrale Middellandse Zeegebied.

Einde

Voor de redactie:

Artsen zonder Grenzen is sinds 2015 actief in zoek- en reddingsacties in het centrale Middellandse Zeegebied. Sindsdien hebben onze teams zo'n 90.000 mensen uit boten in nood gered. In mei 2021 lanceerde AZG haar zoek- en reddingsschip Geo Barents, sindsdien heeft het meer dan 8.114 mensen gered.