Tragische redding in Middellandse Zee: 22 vermisten bij schipbreuk

Minstens 22 mensen worden vermist en een zwangere vrouw stierf ondanks wanhopige pogingen om haar te reanimeren, na het gedeeltelijk zinken van een rubberboot in de centrale Middellandse Zee op 28 juni jl. Het opsporings- en reddingsteam van Artsen Zonder Grenzen (AZG) bracht 71 overlevenden van de zinkende rubberboot aan boord van het zoek- en reddingsschip de Geo Barents. Nu vraagt de medisch-humanitaire organisatie met aandrang om een veilige haven voor de overlevenden aan de Maltese en Italiaanse autoriteiten.

Slechts enkele uren nadat de Libische kustwacht een boot onderschepte voordat de Geo Barents assistentie kon verlenen, waarschuwde Alarm Phone (onafhankelijke ondersteuning voor mensen die de Middellandse Zee oversteken naar de EU) dat een andere boot in het gebied in nood verkeerde. Het team van de Geo Barents navigeerde drie uur voordat het de rubberboot bereikte, die uit elkaar viel en aan het zinken was, terwijl de passagiers probeerden te overleven, met velen al in zee.

Het AZG-team redde de overlevenden en bracht een zwangere vrouw aan boord. Ondanks uitgebreide reanimatiepogingen van het medische team overleefde zij de schipbreuk niet. Drie andere mensen moesten spoedeisende zorg ondergaan, waaronder een vier maanden oude baby. De baby en haar moeder werden later geëvacueerd naar Malta. Vandaag zorgt het AZG-team voor de overgebleven overlevenden, van wie de meesten extreem zwak en in shocktoestand zijn.

“Een ware nachtmerrie”

“Wat we gisteren meemaakten, is een nachtmerrie die werkelijkheid werd. Toen we dichter bij de boot in nood kwamen en deze met onze verrekijker konden zien, begrepen we hoe ingewikkeld deze redding zou zijn”, zegt Riccardo Gatti, Search and Rescue Team Leader aan boord van de Geo Barents. “De boot zonk terwijl tientallen mensen vastzaten, en vele anderen al in het water lagen.”

Het team verzamelt nog steeds informatie over de vermisten, maar twee vrouwen vertelden onze teams al dat ze hun kinderen op zee hadden verloren; een andere jonge vrouw legde uit dat ze haar broertje verloor. Informatie over meer dan een dozijn andere vermisten wordt verzameld door middel van interviews met de rouwende overlevenden.

“De overlevenden zijn uitgeput; velen hebben grote hoeveelheden zeewater ingeslikt en meerdere mensen leden aan onderkoeling na vele uren in het water te hebben doorgebracht”, zegt Stephanie Hofstetter, medisch teamleider van Artsen Zonder Grenzen aan boord. "Ten minste 10 mensen, voornamelijk vrouwen, lijden aan matige tot ernstige brandstofverbrandingen en hebben verdere behandeling nodig die verder gaat dan wat aan boord kan worden geleverd."

Duizenden mensen sterven en lidstaten kijken toe

"Deze traumatische gebeurtenis is een dodelijk gevolg van de toenemende passiviteit en terugtrekking van Europese en andere grensstaten, waaronder Italië en Malta, in de Middellandse Zee", zegt Juan Matias Gil, Search and Rescue-vertegenwoordiger van Artsen Zonder Grenzen. "Tragedies op zee kosten nog steeds duizenden levens, en deze mensen sterven voor de deur van Europa terwijl de lidstaten stil en onverschillig toekijken."

“Zoek- en reddingsorganisaties kunnen deze enorme leegte niet alleen vullen. We hebben die capaciteit niet, en verder is dit de verantwoordelijkheid van regeringen”, zegt Gil. “Wat er gisteren is gebeurd, heeft laten zien dat we alleen niet genoeg kunnen doen. Waar zijn de staten?”

De dodelijkste grens

De Middellandse Zee is nog steeds de dodelijkste grens ter wereld, met 24.184 vermiste migranten sinds 2014 en 721 in 2022 alleen. EU-lidstaten en grensstaten met de Middellandse Zee veroordelen mensen om te verdrinken door hun beleid om niet te helpen. Artsen zonder Grenzen eist dat alle lidstaten van de Europese Unie zorgen voor een door de overheid geleide, toegewijde en proactieve opsporings- en reddingscapaciteit in de centrale Middellandse Zee, en om snel en adequaat te reageren op alle noodoproepen.

"We waren 19 uur op zee voordat we werden gered", zegt een man uit Kameroen die gisteravond werd gered en nu veilig aan boord is. “Al die uren heb ik veel mensen zien verdrinken. Ik ben blij dat ik gered ben, maar ik huil veel.”

De Geo Barents is nu op weg naar Italië en heeft contact gezocht met de Maltese en Italiaanse autoriteiten voor een veilige plek. Artsen zonder Grenzen vraagt dat overlevenden zo snel en zo veilig mogelijk kunnen ontschepen om te voorkomen dat de nood van de overlevenden toeneemt en hun geestelijke gezondheid verslechtert.

---

Zoek- en reddingsactiviteiten door Artsen Grenzen

Artsen Zonder Grenzen voert sinds 2015 Search and Rescue (SAR)-activiteiten uit in het centrale Middellandse Zeegebied met acht verschillende SAR-schepen (alleen of in samenwerking met andere NGO's). In totaal hebben AZG-zoek- en reddingsteams in het centrale Middellandse Zeegebied meer dan 85.000 mensen geholpen. Geo Barents is het huidige gecharterde zoek- en reddingsvaartuig van Artsen Zonder Grenzen.

Tussen juni 2021 en mei 2022 voer het schip 11 keer uit en voerde het 47 reddingsoperaties uit, waarbij 3.138 mensen werden gered en de lichamen werden geborgen van nog eens 10 mensen die in zee waren omgekomen. De teams van Artsen Zonder Grenzen aan boord voerden 6.536 medische consultaties uit voor eerstelijnsgezondheidszorg, seksuele en reproductieve gezondheid en geestelijke gezondheid.

34% van de geredde overlevenden waren kinderen, van wie 89% niet-begeleid en/of gescheiden van hun familie. 265 mensen meldden aan onze teams dat ze een of andere vorm van geweld, marteling of mishandeling hadden ondergaan, en 63 mensen onder hen meldden dat ze te maken hadden gehad met seksueel en andere vormen van gendergerelateerd geweld.

Onder de geredde mensen registreerden onze medische en humanitaire teams 620 geweldsincidenten van slachtoffers of getuigen, waaronder fysieke aanvallen, marteling, gedwongen verdwijningen, ontvoeringen, willekeurige arrestaties en detenties, voornamelijk in Libië, maar ook tijdens onderscheppingen en gedwongen terugkeer door de Libische kustwacht.