Toegang tot gezondheidszorg blijft uitdaging voor LGBTQIA+: nog steeds enorme verschillen wereldwijd
Ter gelegenheid van de Internationale Dag tegen Holebi- en Transfobie op 17 mei en de Brussels Pride op zaterdag 18 mei wil Artsen Zonder Grenzen (AZG) de aandacht vestigen op het feit dat LGBTQIA+ mensen over de hele wereld geconfronteerd worden met problemen rond toegang tot gezondheidszorg, er zelfs van uitgesloten worden of gedwongen worden gezondheidszorgsystemen te mijden als gevolg van negatieve of zelfs traumatische ervaringen. Deze barrières voor toegang tot goede en passende gezondheidszorg leiden tot aanzienlijke medische complicaties en hebben schadelijke gevolgen voor het psychologische en sociale welzijn.
Artsen Zonder Grenzen is aanwezig in 34 van de 67 landen waar mensen die deel uitmaken van LGBTQIA+ gemeenschappen nog steeds gecriminaliseerd worden.
LGBTQIA+ mensen worden niet alleen op grote schaal uitgesloten en gemarginaliseerd, maar ook regelmatig geconfronteerd met moeilijkheden bij de toegang tot zorg, met ongeschikte zorg en zelfs met weigering van zorg. Deze ongelijkheden kunnen leiden tot geestelijke gezondheidsproblemen zoals depressie, angst en posttraumatische stressstoornis, die op hun beurt het risico op zelfmoord kunnen verhogen.
Discriminatie en het gebrek aan inclusieve diensten (die rekening houden met de specifieke behoeften van LGBTQIA+-personen) leiden tot onder andere inadequate behandeling van seksuele gezondheid, een verhoogd risico op baarmoederhals- en borstkanker, hogere percentages hartaandoeningen en een toename van seksueel en gendergerelateerd geweld.
Door het gebrek aan toegang tot veilige en betaalbare zorg worden er ook complicaties waargenomen die verband houden met ongecontroleerde en zelfmedicamenteuze hormoonvervangingstherapie.
"Ik vroeg de dokter me hormonen voor te schrijven om mijn geslacht te bevestigen, maar toen hij ontdekte dat ik transgender was, weigerde hij me te behandelen. Ik gebruikte zelfmedicatie met hormonen die ik van een andere bron had gekregen en na 5 maanden veroorzaakte dat een longinfectie in stadium 1," vertelt een transgender vrouw in Dhaka, Bangladesh.
bron: TGEU Trans Murder Monitoring
Hoewel het moeilijk is om cijfers te vinden die de situatie op wereldwijd niveau illustreren, heeft in Europa meer dan een derde van de LGBTQIA+-personen nog steeds te maken met discriminatie in hun dagelijks leven. Er is een lichte daling vastgesteld van 42% in 2019 naar 36% in 2023 (3e FRA LGBTQI+ enquête). Respondenten van die enquête vermeldden ook een gebrek aan basistoegang tot gezondheidszorg: 1 op de 7 transgendervrouwen (13%), 10% van de transgendermannen en 8% van de intersekse personen zei dat hen een behandeling geweigerd werd. Ongeveer 1 op de 5 transgendervrouwen, 1 op de 5 transgendermannen en 1 op de 5 intersekse personen zei dat ze van arts of specialist moesten veranderen vanwege een negatieve reactie. 6% van alle ondervraagden gaf er de voorkeur aan om geen gebruik te maken van gezondheidszorg, omdat ze bang waren voor discriminatie.
AZG stelt barrières in de gezondheidszorg voor LGBTQIA+ mensen aan de kaak, en koppelt dat aan een essentiële en voortdurende verbetering van onze praktijken.
Het LGBTQIA+-inclusieproject van AZG
Kwalitatief goede zorg bieden aan gemarginaliseerde mensen en slachtoffers van discriminatie is de kern van de principes en waarden van Artsen Zonder Grenzen: toegang tot gezondheidszorg voor iedereen, ongeacht religieuze, filosofische, etnische, culturele of politieke overwegingen. In de afgelopen 25 tot 30 jaar heeft Artsen Zonder Grenzen in veel contexten gewerkt met LGBTQIA+-populaties, waarbij belangrijke bevolkingsprogramma's voor hiv en activiteiten op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid (SRH) werden geïmplementeerd.
In 2022 lanceerde Artsen Zonder Grenzen het "LGBTQIA+-inclusieproject"1, om het bewustzijn bij haar personeel van de moeilijkheden en barrières voor LGBTQIA+-personen te vergroten en de humanitaire medische hulppraktijken te verbeteren. Het project zorgde voor innovatieve praktijken en een beter begrip van barrières in de gezondheidszorg voor LGBTQIA+-personen, en werkte samen met lokale organisaties. Het inclusieproject publiceerde een rapport op basis van interviews met 15 lokale ngo's die actief zijn in de werkgebieden van AZG.
MSF Rainbow Network
Het LGBTQIA+ inclusieproject richt zich in de eerste plaats op de inclusie van patiënten. Maar AZG wil ook een werkomgeving creëren waarin alle medewerkers zich veilig, gerespecteerd en gewaardeerd voelen. Het MSF Rainbow Network is in 2016 opgericht om ervoor te zorgen dat seksuele geaardheid, genderidentiteit en -expressie worden opgenomen in de definitie van diversiteit binnen MSF, om initiatieven te stimuleren die de inclusie van LGBTQIA+-medewerkers verbeteren en om meer zichtbaarheid mogelijk te maken voor degenen die dat willen.
Artsen Zonder Grenzen blijft de nodige middelen en training ontwikkelen voor medische en niet-medische teams om de zorg voor LGBTQIA+ patiënten in onze verschillende projecten te standaardiseren.
1 De “Transformational Investment Capacity (TIC)”, is een interne financieringsbron van AZG voor de inclusie van LGBTQIA+-personen in de gezondheidszorgfaciliteiten van AZG, met als doel deze barrières voor passende en waardige gezondheidszorg te verminderen door de manier waarop we LGBTQIA+-patiënten verwelkomen en behandelen in onze gezondheidszorgfaciliteiten te transformeren.
Douchka van Olphen