Strijd tegen COVID-19 geen excuus om tragedie op de Middellandse Zee te riskeren

De Europese regeringen mogen de COVID-19-pandemie niet langer gebruiken als een opportuniteit om een dodelijk migratiebeleid af te dwingen en moeten onmiddellijk de moeilijkheden wegnemen die ngo's ervan weerhouden om levens te redden op zee, roept de internationale humanitaire organisatie Artsen Zonder Grenzen vandaag op. 

De oproep komt voort uit de tragische gebeurtenissen die zich tijdens het paasweekend in de Middellandse Zee afspeelden. Met COVID-19 als excuus om geen hulp aan te bieden, hebben Malta en Italië niet gereageerd op meerdere rubberboten in nood in hun opsporings- en reddingsgebieden. Bijna 200 mensen die werden gered door twee reddingsschepen van ngo’s, kregen geen veilige plaats aangeboden om aan land te gaan. Europese vliegtuigen voerden van bovenaf controles uit en zagen de situatie op een paar dagen tijd verslechteren, maar er werd geen actie ondernomen. Inmiddels zijn ten minste vijf doden en zeven vermisten bevestigd, terwijl op 12 april het contact met een boot met ongeveer 85 mensen verloren is gegaan. Ondanks de beweringen van het Europees Grensagentschap FRONTEX dat het in Sicilië is aangekomen, wordt gevreesd dat het schip is gekapseisd. 

"Als medische noodhulporganisatie die reageert op de pandemie in Europa en daarbuiten, begrijpen we de ernstige uitdagingen van COVID-19”, stelt operationeel verantwoordelijke Annemarie Loof. "Maar het welzijn beschermen van de mensen aan land en de plicht ophouden om levens op zee te redden sluiten elkaar niet uit.”

"De oproep van Duitsland aan de ngo's om de opsporings- en reddingsactiviteiten te staken en het besluit van Italië en Malta om hun havens te sluiten voor geredde personen, zijn discriminerend en onevenredig. In het beste geval zijn dit slecht geïnformeerde en voorspelbare reacties; in het slechtste geval wordt er op berekende en cynische wijze gebruik gemaakt van de bezorgdheid over de volksgezondheid om reddingsoperaties te verbieden, waardoor de deur wordt gesloten voor degenen die wanhopig bescherming nodig hebben. Artsen Zonder Grenzen maakt zich zorgen over het feit dat landen de maatregelen ter bestrijding van uitbraken gebruiken om de schending van het internationaal recht en de humanitaire beginselen te rechtvaardigen, waardoor de meest kwetsbaren aan de grenzen van Europa kunnen sterven".

Nu de hervestigingen, verplaatsingen en repatriëringen zijn opgeschort, zijn er geen alternatieven voor vluchtelingen en migranten die proberen te ontsnappen uit Libië. Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie zijn er nu minstens 650.000 vluchtelingen en migranten gestrand in het land en zijn er bovendien 150.000 Libiërs door het conflict ontheemd. In de afgelopen week alleen al hebben meer dan 700 mensen geprobeerd te vluchten met kleine houten en rubberen bootjes. Bovendien zijn de ontschepingen van vluchtelingen en migranten die op zee zijn onderschept en met geweld zijn teruggestuurd door de Libische kustwacht, de afgelopen week twee keer vertraagd door gevechten in de havens van Tripoli. 

Einde van het partnerschap tussen Artsen Zonder Grenzen en SOS MEDITERRANEE

Ondanks de onmiskenbare behoefte aan specifieke opsporings- en reddingsacties blijven de Europese landen hun verantwoordelijkheden ontlopen en blijven ze de inspanningen van de ngo's meedogenloos dwarsbomen. Het resultaat is een sfeer van vijandigheid en onzekerheid, waardoor de inspanningen van degenen die moeite doen om het gat in de levensreddende capaciteit van de regeringen te dichten, worden ontkracht. Ondanks het feit dat er een schip en medische, humanitaire en reddingsteams klaar staan om terug te keren naar zee, zijn de barrières voor humanitaire actie in het Middellandse-Zeegebied nog groter geworden door de huidige pandemie. Hierdoor kunnen Artsen Zonder Grenzen en haar partner SOS MEDTERRANEE het op dit moment niet eens worden over uitvaren en komt hun partnerschap in gedrang: 

"Hoewel Artsen Zonder Grenzen en SOS MEDITERRANEE het eens zijn over het levensnoodzakelijke reddingswerk op zee, vond SOS MEDITERRANEE het nodig dat de landen meer zekerheid gaven over een veilige plek voordat ze gingen varen. Voor Artsen Zonder Grenzen is het een humanitaire noodzaak om onmiddellijk in te grijpen, met of zonder dergelijke garanties: we konden niet aan de kant wachten met een volledig uitgerust opsporings- en reddingsschip in de haven terwijl de mensen Libië blijven ontvluchten en het risico lopen te verdrinken. Dus heeft Artsen Zonder Grenzen de zeer moeilijke beslissing genomen om ons partnerschap met SOS MEDITERRANEE te beëindigen", legt Loof uit.

De Europese landen moeten nu eindelijk hun verantwoordelijkheid nemen voor de humanitaire crisis op zee. Dit betekent dat er een eind moet komen aan het verdere verlies aan mensenlevens en aan het lijden door het opsporings- en reddingswerk van de EU te herstellen en de financiering en steun aan de Libische kustwacht te stoppen om mensen met geweld naar Libië terug te sturen.