Somalische vluchtelingen terug naar conflictgebied door sluiting kamp Dadaab, Kenia

Zorgen

In een nieuw rapport van Artsen Zonder Grenzen, ‘Dadaab to Somalia: Pushed Back Into Peril’, spreken vluchtelingen hun ernstige zorgen uit over een terugkeer naar Somalië. Ruim tachtig procent van de mensen die Artsen Zonder Grenzen sprak, wil niet terug vanwege angst om gedwongen rekrutering door gewapende groepen, seksueel geweld of het gebrek aan zorg.

Gevolgen van terugkeer

In het rapport benadrukt Artsen Zonder Grenzen de gevolgen van een massale terugkeer van de vluchtelingenbevolking naar Somalië. ‘Het is onacceptabel dat mensen terug moeten naar een conflictgebied, naar omstandigheden waar mensen juist voor gevlucht zijn,’ zegt Liesbeth Aelbrecht, landencoördinator in Kenia. 

Zorg ingestort

In Dagahaley, een van de vijf vluchtelingenkampen die samen de vluchtelingenkampgroep Dadaab vormen, zien medische teams veel kinderen die niet gevaccineerd zijn tegen ziekten, illustratief voor het ingestorte zorgsysteem in Somalië. Bij terugkeer zullen zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen dan ook gevaar lopen door gebrek aan zorg, net als mensen met chronische ziekten of psychosociale problemen.

Wijdverspreide onveiligheid

Het overgrote deel van de vluchtelingen wil niet terug, vooral vanwege de wijdverspreide onveiligheid. Zowel mannen als vrouwen maken zich ernstig zorgen om slachtoffer te worden van seksueel geweld. Artsen Zonder Grenzen is daarom sceptisch ten opzichte van de ‘vrijwillige’ terugkeer die UNHCR faciliteert. ‘De angsten van de vluchtelingen zijn echt,’ zegt Aelbrecht. ‘Het is cruciaal dat een terugkeer naar Somalië ook écht vrijwillig is. Mensen moeten alle informatie krijgen over de omstandigheden die zijn in Somalië zullen aantreffen.’

Duurzame oplossingen

Artsen Zonder Grenzen pleit voor duurzame oplossingen voor de groep vluchtelingen: kleinere vluchtelingenkampen in Kenia, herplaatsing van vluchtelingen naar andere landen of het opnemen van vluchtelingen in Keniaanse gemeenschappen. Artsen Zonder Grenzen doet daarbij een beroep op de internationale gemeenschap. ‘Kenia moet deze last niet alleen dragen,’ zegt Aelbrecht. ‘Financiële steun van donorlanden moet zorgen voor duurzame hulp, niet voor een gedwongen terugkeer naar oorlogsgebied.’

Artsen Zonder Grenzen werkt sinds 1992 in Dadaab en is momenteel de enige organisatie die medische zorg geeft in het vluchtelingenkamp Dagahaley.