Soedan: Nieuw rapport documenteert aanhoudende massale wreedheden tegen burgers in en rond El Fasher, Noord-Darfur

Download het rapport

Sinds mei 2024 is het conflict in het gebied geïntensiveerd en zijn burgers het belangrijkste slachtoffer. Het rapport, getiteld Besieged, Attacked, Starved (Belegerd, aangevallen, uitgehongerd), schetst een wanhopige situatie voor burgers in en rond El Fasher die onmiddellijke aandacht en hulp vereist.

“Mensen zijn niet alleen het slachtoffer van willekeurige zware gevechten tussen de Rapid Support Forces (RSF) en de Sudanese strijdkrachten (SAF) en hun respectieve bondgenoten, maar worden ook actief aangevallen door de RSF en haar bondgenoten, met name op basis van hun etniciteit”, zegt Michel Olivier Lacharité, hoofd noodhulp van Artsen Zonder Grenzen.

Op basis van gegevens van Artsen Zonder Grenzen, directe observaties en meer dan 80 interviews die tussen mei 2024 en mei 2025 zijn gehouden met patiënten en mensen die uit El Fasher en het nabijgelegen kamp Zamzam zijn verdreven, legt het rapport systematische patronen van geweld bloot, waaronder plundering, massamoorden, seksueel geweld, ontvoeringen, uithongering en aanvallen op markten, gezondheidsvoorzieningen en andere civiele infrastructuur.

“Patiënten en gemeenschappen vertellen hun verhaal aan onze teams en vragen om hun stem te laten horen, omdat hun lijden nauwelijks op de internationale agenda staat. Daarom documenteert AZG deze patronen van meedogenloos geweld, die het afgelopen jaar talloze levens hebben verwoest terwijl de wereld om hen heen onverschillig bleef en niets ondernam”, zegt Mathilde Simon, adviseur humanitaire zaken bij AZG.

Besieged, Attacked, Starved beschrijft ook hoe de Rapid Support Forces en hun bondgenoten in april een grootschalig grondoffensief hebben uitgevoerd op het vluchtelingenkamp Zamzam, buiten El Fasher, waardoor naar schatting 400.000 mensen in minder dan drie weken tijd onder erbarmelijke omstandigheden zijn gevlucht. Een groot deel van de kampbewoners is naar El Fasher gevlucht, waar ze vastzitten, buiten het bereik van humanitaire hulp en blootgesteld aan aanvallen en verder massaal geweld. Tienduizenden anderen zijn naar Tawila, ongeveer 60 kilometer verderop, en naar kampen aan de Tsjadische grens gevlucht, waar honderden overlevenden van het geweld door teams van Artsen Zonder Grenzen zijn opgevangen.

“Na de etnisch gemotiveerde massale wreedheden van juni 2023 tegen de Masalit in West-Darfur en de bloedbaden in het Zamzam-kamp in Noord-Darfur, vrezen we dat een dergelijk scenario zich in El Fasher zal herhalen. Dit geweld moet stoppen”, zegt Simon.

Verschillende getuigen melden dat RSF-soldaten spraken over plannen om El Fasher te ‘zuiveren’ van de niet-Arabische gemeenschap. Sinds mei 2024 hebben de RSF en hun bondgenoten El Fasher, het Zamzam-kamp en andere omliggende plaatsen belegerd, waardoor gemeenschappen zijn afgesneden van voedsel, water en medische zorg. Dit heeft bijgedragen aan de verspreiding van hongersnood en heeft de humanitaire hulpverlening verzwakt.

AZG zeven keer beschoten in een maand

Herhaalde aanvallen op gezondheidscentra hebben Artsen Zonder Grenzen gedwongen om haar medische activiteiten in El Fasher in augustus 2024 en in het Zamzam-kamp in februari 2025 te beëindigen. Alleen al in mei 2024 werden door Artsen Zonder Grenzen ondersteunde gezondheidscentra in El Fasher minstens zeven keer beschoten, gebombardeerd of beschoten door alle strijdende partijen.

De willekeurige luchtaanvallen van de SAF hadden verwoestende gevolgen, zoals een 50-jarige vrouw benadrukt: “De SAF heeft per ongeluk onze wijk gebombardeerd en kwam daarna excuses aanbieden. SAF-vliegtuigen bombardeerden soms burgergebieden zonder dat er RSF [aanwezig was], ik heb het op verschillende plaatsen gezien”.

Door het gruwelijke geweld op de wegen buiten El Fasher en Zamzam zitten veel mensen vast of lopen ze levensgevaar wanneer ze vluchten. Mannen en jongens lopen een groot risico om te worden vermoord of ontvoerd, terwijl vrouwen en meisjes op grote schaal worden blootgesteld aan seksueel geweld.

De meeste getuigen melden ook een verhoogd risico voor de Zaghawa-gemeenschappen. “Niemand kon [El Fasher] verlaten als ze zeiden dat ze Zaghawa waren”, zegt een ontheemde vrouw. Een andere man vertelt ons dat de RSF en zijn bondgenoten “mensen vroegen of ze tot de Zaghawa behoorden, en als dat het geval was, doodden ze hen”.

“Ze lieten alleen moeders met kleine kinderen onder de vijf jaar door”, herinnert een vrouw zich over haar vlucht naar het oosten van Tsjaad. "Andere kinderen en volwassen mannen mochten niet door. Mannen boven de vijftien kunnen de grens [met Tsjaad] nauwelijks over. Ze nemen ze mee, duwen ze opzij en dan horen we alleen nog maar een geluid, geweerschoten, wat betekent dat ze dood zijn, dat ze zijn vermoord [...] Vijftig gezinnen zijn met mij meegegaan. Er was geen enkele jongen van vijftien jaar of ouder bij ons."

De rampzalige voedingssituatie verslechterde verder naarmate de belegering werd verscherpt:

“[Drie maanden geleden] hadden we in Zamzam soms drie dagen per week niets te eten”, vertelt een man aan onze teams. “Kinderen stierven van ondervoeding. We aten ambaz [resten van pinda's die voor olie zijn gemalen], net als iedereen, hoewel dat normaal gesproken voor dieren is”, zegt een ontheemde vrouw. “Zamzam was volledig afgesloten”, vertelt een andere ontheemde. “Waterputten zijn afhankelijk van brandstof en er was geen toegang tot brandstof, dus werkten ze allemaal niet meer. Water was zeer beperkt en erg duur.”

AZG dringt er bij de strijdende partijen op aan om burgers te sparen en het internationaal humanitair recht na te leven. De RSF en hun bondgenoten moeten onmiddellijk een einde maken aan het etnisch geweld tegen niet-Arabische gemeenschappen, de belegering van El Fasher opheffen en veilige routes garanderen voor burgers die het geweld ontvluchten. Humanitaire organisaties moeten onbeperkte toegang krijgen tot El Fasher en omgeving om de broodnodige hulp te kunnen bieden. Internationale actoren, waaronder VN-instellingen en lidstaten, en staten die steun verlenen aan de strijdende partijen, moeten dringend actie ondernemen en druk uitoefenen om verder massaal geweld te voorkomen en noodhulp mogelijk te maken. De recente eenzijdige aankondigingen van een mogelijk lokaal staakt-het-vuren hebben nog niet geleid tot concrete veranderingen ter plaatse, en de tijd dringt.

Patients in wait of medical care, at the entrance of the emergency unit of Tawila hospital. Copyright: Thibault Fendler/MSFImages of displacement in an around Tawila. Copyright: Jérôme Tubiana

Images of displacement in an around Tawila. Copyright: Jérôme TubianaImages of displacement in an around Tawila. Copyright: Jérôme Tubiana

Images of displacement in an around Tawila. Copyright: Jérôme TubianaView of mother and child waiting at MSF clinic in Zamzam camp, 15 km from El Fasher, North Darfur. Copyright: Mohamed Zakaria

In North Darfur state, hospitals have closed one by one as the fighting has intensified and health facilities have come under attack in the capital, El Fasher. It became too unsafe to keep staff and patients inside El Fasher and MSF reoriented its activities in Zamzam camp. Copyright: MSFMSF is running a clinic in Zamzam camp, ~15km south east of El Fasher, the state capital, hosting more than 300,000 internally displaced people. MSF teams are offering Ambulatory Therapeutic Feeding services. Copyright: Mohamed Zakaria

The ER area at the MSF clinic in Zamzam Camp, North Darfur, where trauma cases and other urgent conditions are treated. Copyright: Mohammed JamalMSF emergency intervention in Tawila. Copyright: MSF