Reddingsschip Geo Barents in Italië vastgehouden: Artsen Zonder Grenzen vastbesloten om terug levens te redden op zee

Na een inspectie van 14 uur in de haven van Augusta, Sicilië, op 2 juli 2021, is de Geo Barents, aan de ketting gelegd. Italiaanse autoriteiten stelden 22 tekortkomingen vast, waarvan naar verluidt 10 reden waren voor aanhouding van het schip. Hoewel we in staat zijn om alle noodzakelijke aanpassingen aan te brengen, weten we dat de inspectie een kans biedt voor autoriteiten om politieke doelstellingen na te streven onder het mom van administratieve procedures.

De aanhouding van Geo Barentsz is het zoveelste bewijs van administratieve intimidatie door de Italiaanse autoriteiten en van strafmaatregelen die enkel dienen om humanitaire operaties op zee te blokkeren. Van 2019 tot nu hebben de Italiaanse autoriteiten 16 zogeheten “havenstaatcontroles” uitgevoerd op reddingsschepen van NGO's, met 13 administratieve aanhoudingen tot gevolg. Dit komt neer op een totaal van 1.078 dagen blokkade voor schepen die levens redden op zee.

“Havenstaatcontroles zijn legitieme maritieme procedures, ontwikkeld om de veiligheid van de scheepvaart op zee te waarborgen. Maar op dit moment zijn deze inspecties door de staatsautoriteiten geïnstrumentaliseerd om NGO-schepen op een discriminerende manier aan te vallen. We kunnen daarom alleen maar concluderen dat dit politiek gemotiveerd is”, zegt Duccio Staderini, vertegenwoordiger van Artsen Zonder Grenzen Search and Rescue (SAR). “Inspecties van NGO-schepen in Italiaanse havens zijn lang en grondig, helemaal gericht op het vinden van onregelmatigheden om te voorkomen dat het schip terugkeert naar zee om levens te redden. We worden geconfronteerd met een verpletterende realiteit: terwijl humanitaire NGO-schepen worden vastgehouden, gaan er nog steeds onnodig levens verloren in de Middellandse Zee.”

Artsen Zonder Grenzen lanceerde het opsporings- en reddingsschip Geo Barents in mei. Het schip is volledig uitgerust en gecertificeerd om zoek- en reddingsactiviteiten uit te voeren, met inachtneming van de huidige regels en voorschriften van de relevante maritieme autoriteiten.

Nood aan SAR

De teams van de Geo Barents redden tussen 10 en 12 juni 410 mensen, die allemaal tekenen van extreme uitputting en andere verzwakkingsverschijnselen vertoonden. Onder hen waren 16 vrouwen, van wie er zes alleen reisden en één zwanger was, evenals 101 niet-begeleide kinderen. De meeste mensen kwamen uit door oorlog verscheurde landen, zoals Syrië, Ethiopië, Eritrea, Soedan en Mali.

En terwijl we rouwen om de slachtoffers van het laatste scheepswrak op enkele kilometers van de kust van Lampedusa, zijn er berichten over weer een schipbreuk voor Tunesië, en lichamen van vrouwen en kinderen spoelen aan op de Libische kusten. In slechts zes maanden, sinds begin 2021, is bevestigd dat ten minste 721 mensen dood of vermist zijn bij een poging de dodelijkste zeegrens ter wereld over te steken.

Om zo snel mogelijk weer op zee te kunnen komen, zal Artsen zonder Grenzen een actieplan indienen om de door de Italiaanse autoriteiten gemelde tekortkomingen snel te verhelpen. We dringen aan op de onmiddellijke opheffing van het bevel tot aanhouding van het schip en overwegen alle alternatieve initiatieven om dit aanhoudingsbevel aan te vechten.

De Geo Barents is alleen op zee vanwege de beschamende afwezigheid van zoek- en reddingscapaciteit vanwege overheden aan de dodelijkste zeegrens ter wereld. Europese staten ondersteunen de gevaarlijke Libische kustwacht en blokkeren de inspanningen van NGO's om de dodelijke leemte te vullen die door Europese staten wordt gelaten. Artsen Zonder Grenzen zal alle nodige maatregelen nemen om zo snel mogelijk terug naar zee te gaan en levens te redden.

Laat de Geo Barents vrij, stop steun aan Libische kustwacht, onderzoek pushbacks

Artsen zonder Grenzen roept de Italiaanse autoriteiten op haar opsporings- en reddingsschip de Geo Barents vrij te laten, in overeenstemming met de toepasselijke procedures.

Europese staten en instellingen moeten nu hun politieke en materiële steun aan de Libische kustwacht beëindigen zolang dit leidt tot onderscheppingen en een systeem van gedwongen terugkeer naar Libië. De EU-lidstaten moeten ook dringend alle beschuldigingen van pushbacks of andere onwettige terugkeer onderzoeken. De door de EU gefinancierde Libische kustwacht heeft bij vele gelegenheden bewezen dat hun gebrek aan capaciteit en gewelddadig gedrag bij het uitvoeren en coördineren van SAR-operaties levens in gevaar brengt en tot doden leidt.

- EINDE PERSBERICHT -

Noot voor de redactie:

• Geo Barentsz heeft een “reddingsklassenotatie” gekregen voor 300 overlevenden. Artsen Zonder Grenzen en de Noorse rederij Uksnøy tekenden een chartercontract voor het charteren van het schip Geo Barents. Het contract is geregistreerd en voldoet volledig aan de hoogste normen van nationale, internationale en maritieme regelgeving. Het schip, dat onder Noorse vlag vaart, voldoet aan alle technische en wettelijke eisen om uit te varen en zoek- en reddingsacties op zee uit te voeren. De Geo Barents is volledig uitgerust om zoek- en reddingsacties uit te voeren, met een medische kliniek en verkoeverkamers.
• Sinds de zomer van 2019 zijn 8 SAR NGO-schepen, waaronder de Geo Barents, vastgehouden (sommige meer dan eens) in de onmiddellijke nasleep van 16 havenstaatcontroles in Italiaanse havens op grond van soortgelijke “onregelmatigheden van technische en operationele aard” en/of gebreken die zogenaamd "een duidelijk gevaar voor de veiligheid, de gezondheid of het milieu" vormen (het enige geval waarin, op grond van art. 19 van Richtlijn 2009/16 / EG, het schip mag worden stilgelegd totdat de gebreken zijn verholpen verholpen).
• Momenteel is de Ocean Viking van SOS Mediterranee het enige reddingsschip dat operationeel is in de centrale Middellandse Zee[1]. 5 NGO SAR-schepen (Sea-Watch 4, Sea-Watch 3, Sea-Eye 4, Louise Michel en, meest recentelijk, Geo Barents) worden momenteel allemaal administratief vastgehouden en mogen hun levensreddende activiteiten niet hervatten. Ondertussen werd Open Arms of Proactiva, na een administratieve detentie van twee maanden in Pozzallo-Sicilië, op 25 juni vrijgelaten en ondergaat het onderhoud in Spanje, waardoor het momenteel geen SAR-operaties op zee uitvoert.
• Niet alleen slagen Europese staten er niet in om opsporings- en reddingscapaciteit te bieden, maar ze voeren ook bewust het systeem van massale gedwongen terugkeer naar Libië verder op, en werken samen met een Libische kustwacht die opnieuw gewelddadig gedrag vertoont door te schieten op een boot in mensen aan boord in de Maltese SRR. Sinds begin 2021 is een schokkend aantal van meer dan 14.751 vluchtelingen en migranten op zee onderschept en gedwongen terug naar Libië – ondanks het feit dat Libië geen veilige plaats is voor het ontschepen van op zee geredde mensen internationaal en maritiem recht.

Cijfers

• In minder dan 48 uur, heeft de door Artsen Zonder Grenzen gecharterde Geo Barents op 10, 11 en 12 juni 2021, 410 personen gered in 7 non-stop reddingsoperaties van boten in nood. Deze mensen werden gered van niet-zeewaardige boten van rubber, hout en glasvezel, terwijl ze probeerden de centrale Middellandse Zee over te steken. Van de 410 personen gered van verdrinking zijn er: 12 vrouwen, waaronder een zwangere vrouw, 299 mannelijke volwassenen/99 kinderen, van wie 91 niet-begeleide.
• Sinds januari 2021 zijn ten minste 721 mensen bevestigd dood of vermist.
• In de eerste helft van 2021 heeft de door de EU gefinancierde Libische kustwacht de onderschepping en gedwongen terugkeer van mensen die Libië proberen te ontvluchten, aanzienlijk opgevoerd, ondanks het feit dat Libië geen veilige plaats is voor mensen die gered zijn op zee. In slechts zes maanden werd het totale aantal mensen dat in het hele jaar 2020[2] is teruggebracht, overtroffen.
• Mannen, vrouwen en kinderen zijn gedwongen teruggestuurd naar willekeurige detentie, voor onbepaalde tijd, in gevaarlijke detentiecentra die worden gekenmerkt door fysiek misbruik, seksueel geweld, uitbuiting, beperkte toegang tot gezondheidszorg, zonder basisvoorzieningen als voedsel, water, goede ventilatie en licht. De centra zijn overbevolkt en hebben weinig mogelijkheden om fysieke afstand te bewaren in de context van een wereldwijde pandemie. De plotselinge toename van de bevolking in deze ontoereikende voorzieningen heeft verder geleid tot een snelle verslechtering van de levensomstandigheden.
• Na herhaalde gewelddadige incidenten tegen vluchtelingen en migranten in twee detentiecentra in Tripoli, Libië, voelde Artsen Zonder Grenzen (AZG) zich genoodzaakt onze activiteiten in de detentiecentra Mabani en Abu Salim tijdelijk op te schorten. Sinds februari van dit jaar is het aantal gevallen van mishandeling, fysieke mishandeling en geweld tegen mensen die in deze detentiecentra worden vastgehouden, gestaag toegenomen. In slechts een week tijd waren onze teams getuige van en ontvingen ze uit de eerste hand minstens drie meldingen van gewelddadige incidenten die ernstig lichamelijk en psychisch letsel tot gevolg hadden.

[1] Resqship was ook operationeel op het gebied van SAR in juni.

[2] Het aantal mensen onderschept door de Libische kustwacht en teruggebracht ligt in slechts vijf maanden (januari en juni 2021) op 14.751 - in heel 2020 ging het om in totaal 12.000 personen.