Rapport Oekraïne: gegevens en patiëntenverslagen onthullen consistente willekeurige aanvallen op burgers in Oekraïne

Uit een nieuw rapport met medische gegevens en verslagen van patiënten die zijn geëvacueerd in de medische doorverwijstrein van Artsen Zonder Grenzen (AZG) blijkt dat de oorlog in Oekraïne wordt gevoerd met een schandalig gebrek aan zorg om burgers te onderscheiden en te beschermen. Meer dan 40 procent van de oorlogsgewonden in de trein zijn ouderen en kinderen met schotwonden, traumatische amputaties, granaatscherven en schotwonden. Dit wijst op een gebrek aan respect voor de bescherming van burgers, wat een ernstige schending is van het internationaal humanitair recht, aldus de medische humanitaire organisatie.

Tussen 31 maart en 6 juni evacueerde Artsen Zonder Grenzen 653 patiënten per trein uit door oorlog getroffen gebieden in het oosten naar ziekenhuizen in veiligere delen van het land.Tijdens de reis van 20 tot 30 uur monitorden verpleegkundigen en artsen de patiënten en hielden ze hen stabiel.Veel mensen deelden hun schrijnende ervaringen met het AZG-personeel.

"De wonden van onze patiënten en de verhalen die ze vertellen, tonen ontegensprekelijk en op schokkende wijze hoezeer burgers lijden onder het willekeurige geweld van deze oorlog", zegt Christopher Stokes, noodhulpcoördinator van Artsen Zonder Grenzen. “Veel patiënten in de AZG-trein raakten gewond door militaire aanvallen die woonwijken van burgers troffen. Hoewel we niet specifiek kunnen aantonen dat er een intentie is om burgers als doelwit te nemen, betekent het besluit om massaal zware wapens in te zetten in dichtbevolkte gebieden dat burgers onontkoombaar, en dus bewust, worden gedood en gewond.”

Uit de verslagen van patiënten kwamen verschillende consistente en schrijnende thema's naar voren:

• burgers zijn beschoten tijdens evacuatie of aangevallen terwijl ze oorlogsgebieden probeerden te verlaten;
• willekeurige bombardementen en beschietingen hebben mensen die in woonwijken wonen en schuilen gedood en verminkt;
• ouderen zijn mishandeld, rechtstreeks aangevallen en hun bijzonder kwetsbare status volledig over het hoofd gezien door aanvallende troepen;
• de soorten wonden zijn vaak uitgebreid en afschuwelijk. Ze lijken iedereen te treffen, zonder onderscheid tussen mannen, vrouwen, jong of oud.

Mensen die met de trein worden verwezen, zijn meestal langdurig in het ziekenhuis opgenomen patiënten of recente oorlogsgewonden die postoperatieve zorg nodig hebben na traumatisch letsel. Van de meer dan 600 patiënten die gedurende twee maanden met de medische trein van Artsen Zonder Grenzen werden vervoerd en verzorgd, raakten 355 gewond als direct gevolg van de oorlog. De overgrote meerderheid van deze patiënten had wonden door ontploffingen. 11 procent van de oorlogsgerelateerde traumapatiënten was jonger dan 18 en 30 procent ouder dan 60.

“Ik was op weg naar het toilet toen er een explosie plaatsvond.Ik verloor het bewustzijn en viel.Toen ik bijkwam, zat mijn gezicht onder het droge bloed.Ik had een open armbreuk en moet ook mijn neus gebroken hebben toen ik viel. Ik was alleen en had pijn en schreeuwde om hulp, maar niemand hoorde me. Later vond een vrijwilliger me en probeerde twee dagen lang een ambulance te bellen die me naar een ziekenhuis zou brengen”, vertelde een 92-jarige vrouw uit Lyman, in de regio Donetsk.

73 procent van de oorlogsgerelateerde traumagevallen waren te wijten aan explosies, met 20 procent veroorzaakt door granaatscherven of geweerschoten en de rest door andere gewelddadige incidenten. Meer dan 10 procent van de oorlogstraumapatiënten had een of meer ledematen verloren. De jongste patiënt was slechts zes jaar.

AZG-patiënten en hun metgezellen in de trein vertellen onvoorstelbare verhalen over kinderen, mannen en vrouwen die vastzitten in conflicten, gebombardeerd in schuilplaatsen, aangevallen tijdens evacuaties en ernstig gewond bij explosies, door bommen, door geweerschoten, of door mijnen en granaatscherven.Sommige patiënten melden dat ze gewond zijn geraakt in hun huis. Anderen kwamen onder zwaar wapenvuur te liggen toen ze probeerden naar veiliger gebieden te reizen. De meeste patiënten met wie we spraken bij het aanwijzen van wie verantwoordelijk is voor hun verwondingen, wezen Russische en door Rusland gesteunde strijdkrachten aan.

“Zoals in alle conflicten roept Artsen Zonder Grenzen alle gewapende groepen op om het internationaal humanitair recht (IHR) te respecteren en hun verplichtingen na te komen om burgers en civiele infrastructuur te beschermen, mensen veilig te laten vluchten en de veilige en tijdige evacuatie van zieken en gewonden mogelijk te maken. Daarnaast roepen we op tot humanitaire toegang om hulp te kunnen bieden aan mensen, waar ze zich ook bevinden. In Oekraïne zien we in het beste geval aanvallen die geen onderscheid maken tussen strijders en burgers, dus onze oproep is bijzonder dringend', zegt dr. Bertrand Draguez, voorzitter van Artsen Zonder Grenzen.

Artsen zonder Grenzen in Oekraïne

Artsen zonder Grenzen werkte voor het eerst in Oekraïne in 1999. Sinds 24 februari 2022 hebben we onze activiteiten aanzienlijk opgeschaald en geheroriënteerd om te kunnen voldoen aan de behoeften die door de oorlog in Oekraïne zijn ontstaan. Dit omvat een medische doorverwijstrein die patiënten opvangt van ziekenhuizen in de buurt van de frontlinies in het oosten die een instroom van nieuw gewonde patiënten opvangen of voorbereiden, en ze doorverplaatst naar ziekenhuizen in het westen van het land, waar ze hun behandeling kunnen voortzetten. De medische trein wordt gerund in samenwerking met het Oekraïense ministerie van Volksgezondheid en de Nationale Spoorwegen. Tussen 31 maart en 6 juni vervoerde en verzorgde Artsen Zonder Grenzen 653 patiënten in de trein. In het oosten en zuiden heeft Artsen Zonder Grenzen ook een verwijzingssysteem met ambulances. Hoewel AZG medische hulp biedt in de regio's die getroffen zijn door hevige gevechten in het oosten en zuiden van Oekraïne en op de doorverwijstrein, hebben we geen directe toegang tot de plaatsen waar de meeste van onze patiënten vandaan komen en waar de gevechten het meest bruut zijn.

Artsen Zonder Grenzen biedt ook medische en humanitaire hulp aan mensen die naar andere delen van Oekraïne zijn ontheemd, waaronder het verstrekken van geestelijke gezondheidszorg, het behandelen van overlevenden van seksueel geweld, het organiseren van mobiele klinieken en het doneren van medische en andere benodigdheden aan ziekenhuizen. Chirurgische teams helpen ook in ziekenhuizen in het oosten en zuiden, waar AZG ook ambulanceverwijzingen tussen ziekenhuizen verzorgt. Onze teams bieden ook humanitaire hulp aan mensen uit Oekraïne in het naburige Wit-Rusland, Polen, Rusland en Slowakije.