Meerdere organisaties benadrukken bij Europese Raad dat intellectuele eigendomsrechten op Covid-19-vaccins en geneesmiddelen opgeheven moeten worden
Woensdag 20 oktober 2021 — Op 21 en 22 oktober staat internationale solidariteit tegen de COVID-19 epidemie op de agenda van de Europese Raad. Amnesty International, Artsen Zonder Grenzen, CNCD-11.11.11, Test Aankoop, de Socialistische Mutualiteit en de Christelijke Mutualiteit klagen daarom de houding van sommigen EU-landen – waaronder België – aan, die zich verzetten tegen de tijdelijke opschorting van intellectuele eigendomsrechten op technologieën en medische hulpmiddelen tegen COVID-19. “De weerstand van rijke landen zoals België, tegen de versoepeling van de regels voor intellectueel eigendom blokkeert een wereldwijde productie en levering van tests, vaccins en behandelingen tegen COVID-19. Deze versoepeling is nochtans essentieel om de pandemie onder controle te krijgen”, benadrukken de organisaties.
De farmaceutische bedrijven waarmee de Europese Unie kolossale contracten sluit, reserveren bijna al hun productie voor de rijke landen. Zo monopoliseren zij de voorraden vaccins en behandelingen. Bovendien verzetten deze bedrijven zich niet alleen tegen het opheffen van octrooien, ze weigeren ook hun technologieën en hun knowhow te delen met potentiële lokale producenten. Zo schendt de farmaceutische industrie het mensenrecht op gezondheid, geven de organisaties aan. De partners wijzen er ook op dat tot op heden slechts 4% van de Afrikaanse bevolking volledig is gevaccineerd, wat het risico op een nieuwe mutatie van het virus vergroot.
Cynische praktijken
Terwijl Zuid-Afrika zich klaarmaakt voor de ontwikkeling en productie van messenger-RNA-vaccins, verkrijgt Moderna twee patenten die deze ambitie kunnen blokkeren, zelfs al is het Moderna-vaccin er niet beschikbaar. En naast vaccins zijn ook de diagnostische en behandelingsinstrumenten nu geconcentreerd in de rijkste landen. Resultaat: Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt in Afrika slechts één op de zeven gevallen van Covid-19 vastgesteld. Nochtans zijn bepaalde behandelingen gemakkelijk reproduceerbaar, maar de vervaardiging ervan wordt geblokkeerd door intellectuele eigendom.
België zuivert, net als de Europese Unie, zijn geweten door de nadruk te leggen op haar solidariteit. De Europese Unie is er trots op een voorvechter van vaccingelijkheid te zijn, dankzij haar positie als 's werelds grootste exporteur van vaccins. Maar tegelijkertijd weigert zij de tijdelijke opheffing van intellectueel eigendom en om farmaceutische bedrijven te dwingen om hun knowhow door te geven. Dit alles terwijl er nochtans verschillende locaties wereldwijd nu binnen afzienbare tijd zouden kunnen ingezet worden voor de productie van vaccins, om zo mee een antwoord te bieden op de noodsituatie.
Bij aanvang van de Europese Raad roepen de ondertekenende organisaties België en de Europese lidstaten op om te pleiten vóór de tijdelijke opschorting van intellectuele eigendomsrechten, naar het voorbeeld van Frankrijk, Spanje, Griekenland en de Verenigde Staten, Italië of om op zijn minst niet actief tegen dit voorstel in te gaan. “We willen graag het werk van meer dan honderd landen en organisaties onder de aandacht brengen, die ervoor ijveren dat ook lage en middeninkomenslanden zelf een vaccin en behandelingen tegen COVID-19 kunnen produceren. Ze hebben nood aan meer dan solidariteit. Ze moeten ze de mogelijkheid krijgen om zelf de nodige instrumenten te ontwikkelen om hun bevolking te beschermen”, concluderen de partners, en ze dringen aan op de noodzaak om een structurele en effectieve oplossing te vinden, zodat deze pandemie, maar ook toekomstige, ook in lage en middeninkomenslanden adequaat beheerd kan worden.