Haïti: klimaat van onzekerheid en extreem geweld zet toegang tot gezondheidszorg onder druk
Woensdag 14 juli 2021 — De moord op president Jovenel Moïse maakte de wereld plotseling bewust van de diepe chaos die in Haïti heerst. Maar deze daad van geweld is slechts de meest recente gebeurtenis in een veelzijdige crisis die het land al maanden in zijn greep houdt. Artsen Zonder Grenzen waarschuwt voor de kritieke humanitaire situatie en het ongeziene niveau van geweld waar Haïtianen mee worstelen.
“Het dagelijks leven beschrijven, gaat alleen in oorlogstermen. In de hoofdstad Port-au-Prince liggen verschillende frontlinies. Hele buurten staan onder controle van gewapende groepen, met verschuivende territoria. In deze vaak dichtbevolkte volksbuurten zijn straten gebarricadeerd, en in sommige gebieden zijn sluipschutters actief. Door botsingen tussen bendes moeten duizenden inwoners bepaalde wijken verlaten', legt Stéphane Doyon, missiehoofd van Artsen Zonder Grenzen in Haïti, uit.
De VN schat het aantal ontheemden op 18.000. Zij vinden voorlopig onderdak bij familieleden of in slecht aangepaste locaties, zoals scholen of kerken. De meeste van hen zijn de afgelopen weken gevlucht naarmate de gevechten toenamen.
Elke dag dreigt geweld
“Haïti kampt al jaren met chronisch geweld, maar de situatie is al meer dan een jaar geleidelijk aan het verslechteren. Gezondheidsvoorzieningen worden niet langer ontzien en een opeenvolging van kritieke incidenten bedreigt onze medische activiteiten"
Stéphane Doyon.
In februari moest een AZG-ziekenhuis voor de behandeling van ernstige brandwonden in de wijk Drouillard, sluiten omdat de locatie zich letterlijk middenin de gevechten bevond. De ongeveer twintig patiënten die nog in het ziekenhuis lagen, werden overgebracht en het ziekenhuis is nog steeds gesloten. Vorige maand explodeerde het geweld in de wijk Martissant en het personeel van de noodcentrale van Artsen Zonder Grenzen stond plots in de frontlinie. Dagenlang moesten ze gewonden verzorgen en zichzelf beschermen tegen verdwaalde kogels, en een AZG-ambulance werd overvallen. Op 26 juni werd de centrale beschoten. Uiteindelijk moest AZG ze ontruimen, om patiënten en personeel niet verder bloot te stellen.
“Buiten deze extreme episodes dreigt het ‘gewone’ geweld. Ons gezondheidspersoneel leeft net als de bevolking in angst voor verdwaalde kogels of overvallen”,
Stéphane Doyon.
Een medewerker van Artsen Zonder Grenzen die in Tabarre werkte, werd op 25 mei vermoord door gewapende mannen nadat hij zijn dag in het ziekenhuis had beëindigd en op weg naar huis was.
Steeds slechtere toegang tot gezondheidszorg
Deze permanente staat van onveiligheid leidt tot een verslechtering van de toegang tot gezondheidszorg. De bevolking leeft in een al extreem ongelijk systeem, met de keuze tussen een particulier gezondheidsaanbod of openbare gezondheidsstructuren zonder middelen. In deze context medische activiteiten handhaven is op zijn zachtst gezegd een uitdaging. Personeel moet in- en uitreizen en hun veiligheid en die van patiënten moet gegarandeerd kunnen worden.
AZG zou net haar activiteiten uitbreiden om te voldoen aan de groeiende medische behoeften van de bevolking, maar ook aan de toename van COVID-19-gevallen. We ondervinden echter extreme moeilijkheden om onze structuren open te houden.
“De wereld moet beseffen dat Haïti ondergedompeld is in een situatie van geweld en totale onveiligheid, terwijl er een grote gezondheidscrisis woedt. De moord op de president voegt onzekerheid toe in een land dat op de rand van chaos lijkt te staan.”
Stéphane Doyon.