Griekenland: AZG gebruikt het ‘humanitaire mechanisme’ voor het eerst in Europa door de hoge prijs van het pneumokokkenvaccin
Artsen Zonder Grenzen gebruikt het programma om toegang te krijgen tot betaalbare versies van het pneumokokkenvaccin, om zo vluchtelingenkinderen in Griekenland te beschermen tegen longontsteking, de belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen.
Vrijdag 12 april 2019 —
Artsen Zonder Grenzen vaccineert nu vluchtelingenkinderen op de Griekse eilanden Chios, Samos en Lesbos, en maakt daarbij gebruik van een programma dat het pneumokokkenvaccin betaalbaar maakt voor kinderen in humanitaire noodsituaties. Dit is meteen de eerste keer dat het ‘humanitaire mechanisme’ wordt toegepast in een hoog-inkomensland. Het programma biedt maatschappelijke organisaties en VN-agentschappen goedkopere toegang tot het vaccin (ongeveer 8 € per kind voor de drie dosissen die nodig zijn voor volledige immunisering). Longontsteking blijft wereldwijd de grootste doodsoorzaak bij kinderen jonger dan vijf jaar. Kinderen die in precaire omstandigheden leven – zoals in een vluchtelingenkamp – lopen aanzienlijk meer risico.
Tot 480 € per kind
De farmabedrijven Pfizer en GSK zijn op dit moment de enige producenten van het pneumokokkenvaccin, dat veruit het duurste product is in het standaardvaccinatiepakket voor kinderen. In de VS, waar de overheid gekant is tegen prijsonderhandelingen met farmaceutische bedrijven, kost het vaccin tot $ 540 per kind. In Frankrijk, ook een land met een hoog inkomen, wordt 168 € betaald voor hetzelfde vaccin. Kleinere landen, die bij onderhandelingen minder gewicht in de schaal kunnen werpen, zitten daar vaak tussenin. Zo betaalt men in de Griekse lokale apotheken 149 € per kind.
Voordat het programma werd opgezet, was er slechts één manier om goedkope vaccins aan te kopen, en dat was via de GAVI-alliantie, een door donateurs gefinancierde organisatie die nieuwere vaccins ook in de armste landen beschikbaar wil maken. Op deze manier kregen kinderen echter in heel wat landen – waaronder kinderen in vluchtelingenkampen overal ter wereld – het vaccin niet toegediend, en konden organisaties zoals Artsen Zonder Grenzen het niet kopen tegen de verminderde prijs om ook deze kinderen te beschermen.
Het mechanisme moet worden uitgebreid
Verschillende organisaties gebruikten het ‘humanitaire mechanisme’ al in landen met lage inkomens. Artsen Zonder Grenzen zette het eerder al in om kinderen in te enten in de Centraal-Afrikaanse Republiek, Niger, Nigeria, Zuid-Soedan en Syrië. Het mechanisme is momenteel echter beperkt tot slechts één vaccin, en moet worden uitgebreid om ook een oplossing te bieden in humanitaire noodsituaties die niet onder een ander proces vallen.
“Kinderen die in dergelijke noodsituaties terechtkomen, zijn enorm kwetsbaar, maar worden niet routinematig beschermd tegen levensbedreigende ziektes”, aldus Suzanne Scheele, beleidsmedewerkster vaccins bij MSF Access Campaign. “Het ‘humanitaire mechanisme’ is erg nuttig om kinderen te helpen die voorheen niet beschermd waren tegen levensbedreigende, maar vermijdbare longontstekingen. We dringen er bij de farmaceutische fabrikanten op aan om het voor overheden en organisaties als AZG makkelijker te maken om betaalbare vaccins aan te kopen en buitengewoon kwetsbare kinderen – die dringend gevaccineerd moeten worden – te beschermen.”
Meer betaalbare pneumokokkenvaccins op de markt brengen
Het ‘humanitaire mechanisme’ heeft zijn nut bewezen bij de bescherming van kinderen in crisissituaties, maar landen van alle inkomensniveaus blijven het onmogelijk vinden om het pneumokokkenvaccin aan een betaalbare prijs aan te kopen. Ongeveer één derde van alle landen ter wereld heeft het pneumokokkenvaccin niet kunnen opnemen in zijn standaardvaccinatieprogramma, door de torenhoge prijzen van Pfizer en GSK.
Zo heeft Jordanië te kampen met zowel dure vaccins als een enorme vluchtelingencrisis: dit is het land met het tweede grootste aandeel vluchtelingen in zijn totale bevolking. Jordanië heeft gratis vaccinatie ingevoerd voor alle kinderen, ongeacht hun nationaliteit of migratiestatus, maar dergelijke dure vaccins kan het zich niet veroorloven. Daardoor blijven alle kinderen in het land kwetsbaar voor pneumokokken en dus longontsteking.
“Het ‘humanitaire mechanisme’ is een noodoplossing, die specifiek werd bedacht voor de hoge prijs van het pneumokokkenvaccin,” zegt Scheele. “Het zal een enorm verschil maken wanneer nieuwe fabrikanten meer betaalbare pneumokokkenvaccins op de markt brengen, zodat kinderlevens niet langer afhangen van de hebzucht van grote bedrijven. We kunnen niet langer leven in een wereld waar de bescherming van kinderen tegen dodelijke ziektes voor velen een ontoegankelijke luxe blijft.”
Sinds 2009 klokten Pfizer en GSK af op een omzet van 43,5 € miljard, alleen al uit de verkoop van het pneumokokkenvaccin (38,5 € miljard voor Pfizer en 5 € miljard voor GSK).
Noot voor de redactie:
Het ‘humanitaire mechanisme’ werd in mei 2017 gelanceerd door de Wereldgezondheidsorganisatie, UNICEF, Artsen Zonder Grenzen en Save the Children. Het heeft als doel maatschappelijke organisaties, overheden en VN-agentschappen tijdige toegang te bieden tot betaalbare vaccins, namens bevolkingsgroepen in humanitaire noodsituaties.
Pfizer en GSK zijn op dit moment de enige twee farmaceutische bedrijven die hun laagste prijs voor het pneumokokkenvaccin hebben beloofd voor het ‘humanitaire mechanisme’. In zijn huidige vorm geldt dit aanbod echter alleen voor maatschappelijke organisaties en VN-agentschappen, niet voor overheden die noodsituaties proberen te verhelpen.
In september 2018 had het ‘humanitaire mechanisme’ al 613.00 dosissen van het pneumokokkenvaccin beschikbaar gemaakt voor mensen die gevangen zitten in humanitaire noodsituaties, Daarvan gebruikte Artsen Zonder Grenzen er 360.000 in het kader van 12 interventies in de Centraal-Afrikaanse Republiek, Nigeria, Niger, Zuid-Soedan en Syrië. Artsen Zonder Grenzen kon recent nog 4.800 dosissen aankopen voor gebruik in Griekenland.
Lees hier meer over het ‘humanitaire mechanisme’: