Follow-up: reddingsschip Artsen Zonder Grenzen aan ketting gelegd in Italië na bedreigingen door Libische kustwacht

Artsen Zonder Grenzen hekelt het opleggen van sancties aan haar schip, alsook de systematische samenzwering van Italië met de Libische kustwacht om koste wat het kost te voorkomen dat mensen veiligheid en bescherming zoeken in Europa.

videobeelden onderaan dit bericht

“De acties van Italië zijn schandalig”, zegt Juan Matias Gil, vertegenwoordiger van de zoek- en reddingsactiviteiten van Artsen Zonder Grenzen. “Het zijn net de autoriteiten die wij niet zouden gehoorzaamd hebben – de door Italië gesteunde Libische kustwacht – die die dag de levens van mensen in gevaar brachten. Maar wij degenen die gesanctioneerd worden, enkel en alleen omdat we onze wettelijke plicht vervullen om levens op zee te redden.”

Wat gebeurde er?

Op 16 maart ging een team van Artsen zonder Grenzen 146 mensen in nood redden aan boord van een houten boot in internationale wateren. Midden in de reddingsactie arriveerde een patrouillevaartuig van de Libische kustwacht – in 2023 door de Italiaanse regering aan Libië geschonken – ter plaatse en probeerde de redding te stoppen. Leden van de Libische kustwacht probeerden met geweld aan boord te gaan van een van de reddingsboten van AZG en bedreigden overlevenden en AZG-personeel agressief met arrestatie en gedwongen verplaatsing naar Libië.

Meer dan twee uur lang voerde het Libische patrouillevaartuig gevaarlijke manoeuvres uit in een poging de reddingsoperatie te blokkeren, waarbij de levens van tientallen mensen, waaronder het personeel van Artsen Zonder Grenzen, in gevaar gebracht werden.

“Deze detentie is het nieuwste voorbeeld van de hypocrisie van de Europese Unie (EU) en haar lidstaten, die alles in hun macht doen om degenen die betrokken zijn bij zoek- en reddingsactiviteiten te straffen, terwijl ze zelf medeplichtig zijn aan de gewelddadige pushbacks van duizenden mensen per jaar naar Libië,” zegt Gil. “Keer op keer vragen de Italiaanse autoriteiten ons om reddingsacties te coördineren met de Libische kustwacht, ondanks dat ze heel goed weten dat Libië geen veilige plaats is voor vluchtelingen en migranten en dat het terugsturen van mensen in nood op zee naar Libië een misdaad is.”

Grimmig jubileum, AZG gaat in beroep

De aanhouding van Geo Barents markeert de twintigste keer dat een humanitair zoek- en reddingsschip wordt vastgehouden sinds het afdwingen van een nieuwe Italiaanse wet begin 2023, die doelbewust de levensreddende zoek- en reddingsactiviteiten van niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) op zee op de korrel neemt en belemmert.

“De afgelopen jaren zijn NGO’s geintimideerd en gecriminaliseerd door Europese regeringen, waaronder Italië”, zegt Gil. “Dit gedrag is een vuile politieke tactiek om koste wat kost te voorkomen dat mensen de Europese kust bereiken. Geo Barents opereert altijd in overeenstemming met het internationale maritieme recht. We hebben bij de rechtbank beroep aangetekend tegen deze onrechtvaardige en uiteindelijk gevaarlijke detentie. Opnieuw zijn het de mensen die Libië proberen te ontvluchten die de uiteindelijke prijs betalen, nu alweer een zoek- en reddingsschip wordt tegengehouden bij het redden van levens op zee.”

De Italiaanse wet 15/2023, ook bekend als het Piantedosi-decreet, schendt niet alleen de internationale en Europese wetten, maar verergert ook de toch al volstrekt ontoereikende zoek- en reddingscapaciteit op zee, waardoor het centrale Middellandse Zeegebied – een van de gevaarlijkste migratieroutes ter wereld – nog dodelijker wordt.

Artsen Zonder Grenzen roept de Italiaanse autoriteiten op om onmiddellijk te stoppen met het belemmeren van de levensreddende hulp van NGO’s op zee en roept de EU en haar lidstaten op om alle materiële en financiële steun aan de Libische kustwacht en autoriteiten stop te zetten omwille van haar niet-aflatende mensenrechtenschendingen

Dit was het moment op 16 maart waarop de door de EU gefinancierde LCG-302, een boot van de Libische kustwacht, roekeloos manoeuvreerde en probeerde in een van de #GeoBarents RHIBS te springen, waardoor zowel de overlevenden als de @AZG-teams in gevaar kwamen.

---

Achtergrondinformatie

Op 16 maart 2024 voerden teams van Artsen Zonder Grenzen drie verschillende reddingsoperaties uit in de centrale Middellandse Zee. In de middag, na een eerste redding van 28 mensen uit een glasvezelboot, begon het AZG-team 146 mensen in nood te redden uit een houten boot. Tijdens de reddingsoperatie heeft de Libische kustwacht op gevaarlijke wijze ingegrepen en de voltooiing van de redding vertraagd.

Later die avond hebben teams van Artsen zonder Grenzen 75 mensen gered uit een andere glasvezelboot die was gekapseisd, waardoor ongeveer 45 mensen in het water terechtkwamen. Alle 249 overlevenden, waaronder een groot aantal kinderen, gingen op 20 maart van boord in Marina di Carrara, in het noorden van Italië.

Artsen zonder Grenzen is sinds 2015 actief in zoek- en reddingsactiviteiten, met over de jaren heen acht verschillende reddingsvaartuigen (alleen of in samenwerking met andere NGO's) en heeft meer dan 91.000 mensen redt. Sinds de zoek- en reddingsoperaties aan boord van de Geo Barents in mei 2021 hebben de teams van Artsen Zonder Grenzen meer dan 11.300 mensen gered, de lichamen van 13 mensen geborgen en geholpen bij de bevalling van één baby.