EU-leiders orkestreren humanitaire crisis op de Europese kusten
Dinsdag 23 juni 2015 — Brussel/Rome, 23 juni 2015 – Er vindt een humanitaire crisis plaats aan de grenzen van Europa, met duizenden mensen die lijf en leden riskeren voor een veilig bestaan op het continent, maar bijna of geen hulp krijgen. Artsen Zonder Grenzen waarschuwt voor de beschamende gevolgen van de non-actie van EU-lidstaten, die hun humanitaire plicht negeren. De organisatie roept EU-leiders op om hun beleid radicaal te herdenken om veilige en legale manieren aan te bieden aan mensen die hier onderdak en asiel zoeken.
In aanloop van de vergadering van de Europese Raad op 25-26 juni, roept Artsen Zonder Grenzen de EU-leiders op onmiddellijk voldoende middelen vrij te maken. Dat moet het voor Griekenland en Italië mogelijk maken degelijke bescherming en een menselijk onthaal te voorzien op plaatsen van aankomst. De Italiaanse en Griekse regeringen moeten ook een duidelijk engagement aangaan om de omstandigheden te verbeteren voor migranten die aankomen.
“Dit is een georkestreerde humanitaire crisis, gecreëerd door het falen van de Europese Unie om een adequaat en humaan beleid in te voeren”, zegt Aurélie Ponthieu, migratie-adviseur van Artsen Zonder Grenzen. “De verslechterende situatie is niet het gevolg van onbeheersbare aantallen migranten en vluchtelingen. Het is het directe resultaat van chronische tekortkomingen in het beleid van de Europese Unie over hoe nieuw aangekomenen worden aangepakt. Lidstaten praten oeverloos over het sluiten van grenzen, het bouwen van hekkens, en bestoken elkaar met dreigende ultimatums. Dit zal mensen niet verhinderen naar Europa te komen, maar zal wel alle pogingen tot samenwerking ondermijnen om mensen in nood te helpen.”
Nog beschamender - in het aangezicht van zoveel extreem lijden – is dat kernlidstaten een nog onbuigzamer houding hebben aangenomen: Frankrijk en Oostenrijk versterken hun grenscontrole; Italië dreigt ermee buitenlandse boten ervan te weerhouden migranten te laten ontschepen en Hongarije kondigde een muur aan op de grens met Servië.
De medische gegevens van Artsen Zonder Grenzen, afkomstig uit de projecten in Italië en Griekenland, tonen aan dat de meeste medische problemen het resultaat zijn van het slechte onthaal, net als wonden en trauma’s door de lange en gevaarlijke reis. Omdat de gezondheidsnoden niet voldoende aangepakt worden door de autoriteiten, zorgt Artsen Zonder Grenzen voor medische diensten en psychologische ondersteuning.
“Het huidige systeem, dat ook de Dublin-verordening omvat, werkt duidelijk niet. Kwetsbare mensen terugsturen naar Italië zou, volgens de Dublin-verordening, onmiddellijk moeten worden stopgezet. Dringende actie moet ondernomen worden om asielzoekers die binnenkomen langs de zuidelijke Europese grenzen de hulp en bescherming te bieden waar zij volgens EU-richtlijnen recht op hebben”, zegt Loris de Filippi, voorzitter van Artsen Zonder Grenzen in Italië.
In Italië, waar het aantal nieuwkomers vrij stabiel is gebleven in vergelijking met vorig jaar, staat het onthaalsysteem onder spanning. Het zal in de komende weken in elkaar storten indien geen actie wordt ondernomen. Onthaalcentra in Sicilië worstelen met het voorzien van adequate en humane opvang, terwijl honderden vluchtelingen in transit samenkruipen in informele nederzettingen in de belangrijkste Italiaanse steden, en aan de Franse grens in Ventimiglia, waar Artsen Zonder Grenzen een korte interventie lanceerde om aan de basisnoden van deze mensen tegemoet te komen.
Griekenland wordt geconfronteerd met een belangrijke toename van vluchtelingen, maar er is vrijwel geen onthaalsysteem en de omstandigheden worden steeds zorgwekkender. Op het eiland Kos is Artsen Zonder Grenzen de enige organisatie die medische bijstand biedt en de levensomstandigheden verbetert in het Captain Elias-kamp – een vervallen gebouw en de enige plek die de autoriteiten ter beschikking hebben gesteld van vluchtelingen en migranten. Ze kunnen hier blijven terwijl ze op toestemming van de politie wachten om het eiland te verlaten, wat meerdere weken in beslag kan nemen.
Na de dood van 1800 mensen dit jaar, is de financiering voor zoek- en reddingsacties op zee de voorbije maand eindelijk verdriedubbeld. Maar er gebeurt slechts weinig om hulp te bieden en te zorgen voor een degelijke ontvangst.
“We willen dezelfde vastberadenheid zien voor een waardige en humane opvang in Europa”, zegt Aurélie Ponthieu. “In de plaats van ruzie te maken over solidariteit tussen lidstaten, is het tijd voor de EU om concreet actie te ondernemen en mensen te helpen die vreselijke humanitaire crisissen ontvluchten. En om een overkomst te vinden over een doeltreffend, humaan beleid, gebaseerd op mededogen voor mensen, eerder dan een vijandig discours van institutionele afwijzing te houden.”
