Ethiopië: Artsen Zonder Grenzen publiceert intern onderzoek naar de moord op drie medewerkers in Tigray in 2021

Executive summary rapport (ENG) - volledig rapport onderaan:

María, Tedros en Yohannes verleenden medische zorg in de door conflict getroffen regio Tigray. Op 24 juni 2021 waren ze in een duidelijk gemarkeerd voertuig van AZG op weg naar een dorp in de buurt van de stad Abi Adi in het centrum van Tigray, om patiënten door te verwijzen die gewond waren geraakt tijdens recente gevechten. Tijdens hun reis werd hun voertuig onderschept en werden ze gedood.

Opzettelijke en gerichte moord

Onmiddellijk na het incident startte AZG een intern onderzoek, zoals gebruikelijk na een ernstig veiligheidsincident. Het bewijsmateriaal bevestigde dat de aanval op het AZG-team opzettelijk en gericht was. De slachtoffers – die allemaal witte vesten droegen met het AZG-logo duidelijk zichtbaar en in een voertuig reden met het AZG-logo en de vlag duidelijk zichtbaar – werden meerdere keren van dichtbij neergeschoten terwijl ze hun aanvaller aankeken. Hun lichamen werden tot 400 meter van hun voertuig gevonden, dat in brand was gestoken en doorzeefd met kogels.

“Dit was niet het gevolg van kruisvuur, noch was het een tragische vergissing. Onze collega's zijn omgekomen bij wat alleen maar kan worden omschreven als een opzettelijke aanval”, zegt Paula Gil, voorzitter van Artsen Zonder Grenzen Spanje.

Aanwezigheid van ENDF op de dag van de aanval

Uit het interne onderzoek van Artsen Zonder Grenzen is ook duidelijk gebleken dat een groot terugtrekkend konvooi van de Ethiopische Nationale Defensiemacht (ENDF) zich op de dag van de aanval in zuidelijke richting voortbewoog op hetzelfde stuk weg waar de medewerkers van Artsen Zonder Grenzen zijn gedood. Dit wordt bevestigd door meerdere openbaar beschikbare bronnen, waaronder mediaberichten en openbare satellietbeelden, evenals verschillende burgergetuigen.

Naast de bevestigde aanwezigheid van de ENDF in het gebied, moet nog worden opgehelderd in hoeverre en op welke wijze zij bij de aanval betrokken waren. AZG heeft verontrustende getuigenverklaringen ontvangen – onder meer van burgers die in verschillende hoedanigheden met het ENDF-konvooi reisden – die ENDF-soldaten rechtstreeks in verband brengen met de aanval. Een getuige verklaarde dat hij een radiobericht had opgevangen waarin een ENDF-commandant opdracht gaf om op een naderende witte auto te “schieten” en “ze uit te schakelen”.

Route die ons team op 24 juni 2021 heeft afgelegdMilitaire aanwezigheid/gewapende groeperingen van 22 tot 26 juni 2021

Gebrek aan antwoorden ondanks vele pogingen

Sinds 2021 heeft Artsen Zonder Grenzen meer dan twintig ontmoetingen op hoog niveau gehad met functionarissen van de Ethiopische regering en talrijke formele verzoeken ingediend om een geloofwaardig en transparant onderzoek in te stellen en de bevindingen daarvan openbaar te maken. De bevindingen van het eigen onderzoek werden tussen november 2021 en oktober 2023 meerdere malen gedeeld met het ministerie van Justitie, samen met ondersteunend materiaal.

Echter, vier jaar na de feiten heeft AZG nog steeds geen geloofwaardige antwoorden over wat er met haar teamleden is gebeurd, ondanks de onvermoeibare pogingen tot overleg met zowel de Federale Democratische Republiek Ethiopië (FDRE) als het Tigray People's Liberation Front (TPLF) – waarvan de strijdkrachten beide aanwezig waren in het

“De Ethiopische autoriteiten verzekerden ons herhaaldelijk dat er een onderzoek gaande was. We kunnen alleen maar aannemen dat er onvoldoende politieke wil is om de bevindingen van een afgerond onderzoek te delen”, zegt Paula Gil. “Bij gebrek aan een officiële verklaring hebben we een morele plicht tegenover onze medewerkers en de families van onze overleden collega's om onze eigen bevindingen openbaar te maken – een noodzakelijke stap om licht te werpen op een brute moord die niet mag worden genegeerd of verdoezeld”, aldus Gil.

Nog steeds nood aan onderzoek & bescherming

“Uit ons onderzoek blijkt duidelijk dat het mogelijk was – en nog steeds is – om de feiten over het incident vast te stellen. Gezien dit feit en de onderbouwde informatie die de aanwezigheid van de ENDF op het moment van de aanval bevestigt, is het zowel onredelijk als onaanvaardbaar dat de Ethiopische autoriteiten consequent hebben nagelaten een geloofwaardig onderzoek af te ronden en de bevindingen daarvan te delen”, aldus Gil.

AZG maakt deze interne evaluatie niet alleen openbaar uit morele verplichting, maar ook om van regeringen te eisen dat zij humanitaire hulpverleners en medische voorzieningen beschermen en dat degenen die verantwoordelijk zijn voor aanvallen op humanitaire hulpverleners en medisch personeel ter verantwoording worden geroepen. Aanvallen op humanitaire hulpverleners nemen wereldwijd toe, terwijl staten hun plicht om schendingen van het internationaal humanitair recht te onderzoeken en te vervolgen steeds meer verzaakt en de internationale gemeenschap blijft wegkijken.

De brute moord op María, Tedros en Yohannes is een tragisch voorbeeld van de gevaren waarmee humanitaire hulpverleners worden geconfronteerd. Als er geen onderzoek wordt ingesteld naar een dergelijke gruwelijke aanval, schept dit een gevaarlijk precedent in Ethiopië en versterkt het een alarmerende trend van straffeloosheid voor aanvallen op gezondheidswerkers wereldwijd.

Herinnering aan de slachtoffers

“María, Tedros en Yohannes stierven terwijl ze mensen in crisis hielpen. We denken elke dag aan hen. Hun moord mag niet worden vergeten of verzwegen. Artsen Zonder Grenzen hoopt dat we door de waarheid over wat er met hen is gebeurd boven tafel te krijgen, kunnen bijdragen aan een veiliger omgeving voor humanitaire hulpverleners – niet alleen in Ethiopië, maar in alle conflictgebieden wereldwijd”, aldus Gil.

Volledig rapport: