Einde van de ebola-epidemie: tijd om lessen te trekken
Donderdag 14 januari 2016 — Vandaag viert Liberia dat het land al 42 dagen lang geen nieuwe ebolabesmettingen meer heeft gezien. Daarmee komt officieel een einde aan de rampzalige ebola-epidemie die West-Afrika twee jaar lang in haar greep hield. Artsen Zonder Grenzen wil dat de internationale gemeenschap lessen trekt uit de voorbije twee jaar, om in de toekomst beter voorbereid te zijn op dergelijke epidemieën.
“Vandaag is het een feestdag! De opluchting dat de epidemie voorbij is, is enorm,” zegt Joanne Liu, internationaal voorzitter van Artsen Zonder Grenzen. “Iedereen moet nu leren uit wat er gebeurd is, zodat we beter kunnen ingrijpen bij nieuwe epidemiën en verwaarloosde tropische ziektes. De respons op de uitbraak werd niet beperkt door een gebrek aan middelen, maar door een gebrek aan politieke wil om snel hulp te bieden aan de getroffen gebieden. Nochtans moeten de noden van de patiënten en hun gemeenschap centraal staan in hulpverlening. Ze hebben voorrang op politieke belangen.”
Onvoorspelbare ziekte
“Deze verwoestende epidemie kwam er veertig jaar na de ontdekking van ebola, in 1976. Maar door het gebrek aan onderzoek naar de ziekte is er vandaag, ondanks de klinische studies het afgelopen jaar, nog steeds geen behandeling. Er is bovendien nood aan toegang tot het veelbelovende vaccin,” stelt Brice de le Vingne, directeur operaties van Artsen Zonder Grenzen.“Wij moeten iedereen die geholpen heeft om deze epidemie te bedwingen, feliciteren. We mogen niet vergeten dat honderden leden van het medisch personeel hun toewijding met hun leven hebben betaald.” Ook veertien medewerkers van Artsen Zonder Grenzen stierven aan Ebola.
Artsen Zonder Grenzen verleende hulp vanaf het begin van de uitbraak hulp in de zwaarst getroffen landen – Guinee, Liberia, en Sierra Leone – met ebolaklinieken, psychologische steun, gezondheidspromotie, epidemiologische surveillance, en het traceren van besmette of zieke mensen. Op het hoogtepunt van haar hulpverlening zette Artsen Zonder Grenzen 4000 nationale en 325 internationale medewerkers in. 10.376 patiënten werden opgenomen in haar ebolaklinieken, waarvan er 5226 ebola bleken te hebben. In totaal spendeerde Artsen Zonder Grenzen 96 miljoen euro aan het bestrijden van de epidemie. Omdat de ziekte zo onvoorspelbaar is, is het cruciaal dat de regio waakzaamheid blijft en de capaciteit blijft hebben om snel te reageren als er nieuwe gevallen opduiken.
Verscheurde gemeenschappen
Patiënten die ebola overleefd hebben zijn erg kwetsbaar, en lopen het risico op gezondheidsproblemen zoals pijn in de gewrichten, chronische vermoeidheid, en probleem met het gehoor en het zicht. Bovendien lijden ze onder stigmatisering. Artsen Zonder Grenzen heeft daarom speciale klinieken opgezet in Liberia, Sierra Leone en Guinee, waar genezen ebolapatiënten verdere medische en psychosociale hulp krijgen.
“Ik heb gezien hoe gemeenschappen verscheurd werden door de epidemie,” zegt Hilde De Clerck, arts en epidemioloog van Artsen Zonder Grenzen, die in alle drie de landen werkte. “De eerste reactie van de internationale gemeenschap was vooral ingegeven door angst. Het was afschuwelijk hoe we in het begin alles alleen moesten doen, en we voortdurend achter de feiten aan holden omdat we te weinig capaciteit hadden. Het was ook heel hoopgevend om te zien hoe toegewijd al onze lokale collega’s waren, en uiteindelijk kwam er gelukkig meer internationale hulp. Maar bij een volgende epidemie moet de wereld veel sneller en efficiënter ingrijpen.”
Noot aan de redacteur
Artsen Zonder Grenzen verleende hulp bij de ebola-epidemie in de zwaarst getroffen landen – Guineee, Sierra Leone en Liberia – en verleende ook hulp aan ebolapatiënten in Nigeria, Senegal en Mali, en bovendien in Congo, waar een tweede ebola-epidemie uitbraak in 2014. Artsen Zonder Grenzen blijft medisch hulp bieden aan patiënten die ebola overleefden. Voor hen zijn twee klinieken in Sierra Leone, één in Guinee en één in Liberia opgezet.
De toch alle zwakke gezondheidszorg in de getroffen landen werd door de epidemie verder ondermijnd. Artsen Zonder Grenzen zal daarom verder investeren in de gezondheidszorg in Guinee, Liberia en Sierra Leone. Nieuwe projecten voor moeder- en kindzorg zijn gepland voor Sierra Leone en in Liberia ging al een nieuw pediatrisch ziekenhuis open. In Guinee zet Artsen Zonder Grenzen haar hiv/aidsprogramma verder.
