Eén jaar later: Rohingya-vluchtelingen in uitzichtloze situatie

Op 25 augustus 2017 hervatte het leger van Myanmar de ‘ontruimingsacties’ van de Rohingya-minderheid. Meer dan 706.000 mensen sloegen op de vlucht voor het geweld en de vernieling. Eén jaar later hebben de Rohingya nog steeds geen juridisch statuut en overleven ze in mensonwaardige omstandigheden in geïmproviseerde kampen.

De vluchtelingen voegden zich bij zo’n 200.000 anderen die tijdens eerdere golven van geweld naar Bangladesh waren gevlucht. Daardoor vangt het district Cox’s Bazar inmiddels meer dan 919.000 Rohinya-vluchtelingen op. In de afgelopen 12 maanden heeft Artsen Zonder Grenzen (AZG) in 19 gezondheidsfaciliteiten en mobiele klinieken meer dan 656.200 consultaties gehouden.

Onzeker statuut

Aanvankelijk werd meer dan de helft van de AZG-patiënten behandeld voor letsels door geweld, maar al gauw staken ook andere gezondheidsproblemen de kop op, die het gevolg waren van de overbevolking en de onhygiënische omstandigheden in de kampen.

Bangladesh toonde enorme solidariteit door deze vluchtelingen op te vangen, maar 12 maanden later blijft het lot van de Rohingya nog steeds bijzonder onzeker. De staten in de regio waar ze worden opgevangen, weigeren deze mensen een formeel juridisch statuut toe te kennen, ondanks het feit dat ze vluchtelingen zijn en door Myanmar staatloos werden gemaakt.

Humanitaire respons

Bovendien is de door de VN geleide humanitaire respons in Bangladesh tot nu toe slechts voor 31,7 % gefinancierd. De financiering van de vereiste gezondheidszorg haalt amper 16,9 %, waardoor er grote tekorten ontstaan voor essentiële medische diensten. De Rohingya kunnen al lange tijd geen beroep doen op gezondheidszorg in Myanmar, waardoor de vaccinatiegraad erg laag ligt. Preventieve gezondheidsmaatregelen zijn dus van cruciaal belang. Vaccinatiecampagnes hebben – met de steun van Artsen Zonder Grenzen – een belangrijke rol gespeeld bij het voorkomen van uitbraken van cholera en mazelen en bij het indammen van difterie.

De humanitaire respons wordt gehinderd door beperkingen op langdurige en meer uitgebreide hulp, onder het voorwendsel dat de Rohingya binnenkort zullen terugkeren naar Myanmar. De omstandigheden waarin de Rohingya in deze geïmproviseerde kampen moeten leven, voldoen lang niet aan de erkende internationale humanitaire normen.

De Rohingya werden in Myanmar geconfronteerd met vreselijk geweld en velen zijn hierdoor getraumatiseerd. Toch hebben ze nog steeds onvoldoende toegang tot geestelijke gezondheidszorg en medische zorgen voor de gevolgen van seksueel en genderspecifiek geweld. Hun leven wordt nog verder bemoeilijkt door het gebrek aan een juridisch statuut, waardoor mensen weinig of geen beroep kunnen doen op justitie en de rechtsstaat. Bovendien worden de Rohingya gedwongen om in de kampen te blijven en hebben de meeste vluchtelingen in de kampen amper toegang tot schoon water, sanitaire voorzieningen, onderwijs, werkgelegenheid en gezondheidszorg.

Er moeten duurzame oplossingen worden gevonden voor wat waarschijnlijk een langdurig probleem zal zijn. “De lijdensweg die de Rohingya hebben afgelegd en nog steeds afleggen, verdient een veel krachtdadiger antwoord – op lokaal, regionaal en mondiaal niveau”, zegt Kolovos. “ Tegelijkertijd moeten we druk blijven uitoefenen op de regering van Myanmar om hun campagne tegen de Rohingya stop te zetten.”

Nog steeds geen toegang tot Rakhine

Begin augustus 2017 trok de Myanmarese regering de toestemming voor Artsen zonder Grenzen in om te mogen werken in het noorden van Rakhine. Al meer dan een jaar kunnen onafhankelijke hulpverleners niet meer werken in het gebied. Daardoor is er zo goed als geen medische zorg voor de bevolking en is het niet duidelijk wat de noden in het gebied zijn. Artsen Zonder Grenzen had 4 basisgezondheidscentra in het noorden van Rakhine, waarvan 3 inmiddels zijn afgebrand. Artsen Zonder Grenzen vraagt van de Myanmarese regering opnieuw onmiddellijke en vrije toegang tot Noord-Rakhine. 

-----------------

Meer informatie over de activiteiten van AZG in de regio:

AZG werkte in 1985 voor het eerst in Bangladesh. Sinds 2009 runt AZG een medische faciliteit en een kliniek vlak bij de geïmproviseerde nederzetting Kutupalong, in het district Cox’s Bazar. Zowel Rohingya-vluchtelingen als de lokale gemeenschap kunnen hier terecht voor uitgebreide basisgezondheidszorg en spoedzorg, maar ook interne en laboratoriumdiensten. Naar aanleiding van de toestroom van vluchtelingen in Cox’s Bazar breidde AZG haar activiteiten in de regio aanzienlijk uit, waardoor nu ook water, sanitaire voorzieningen en medische activiteiten voor de vluchtelingen tot het takenpakket behoren.

In december 2017 bleek uit een retrospectief mortaliteitsonderzoek van AZG in vluchtelingenkampen in Bangladesh dat tussen 25 augustus en 24 september minstens 9.000 Rohingya stierven in de Myanmarese staat Rakhine. Van de gemelde sterfgevallen werd 71,7 % veroorzaakt door geweld. Dit betekent dat – volgens de meest voorzichtige schattingen – ten minste 6.700 Rohingya gedood werden, waaronder minstens 730 kinderen jonger dan vijf jaar. De links naar de onderzoeken vindt u hier: https://www.msf.org/myanmarbangladesh-msf-surveys-estimate-least-6700-rohingya-were-killed-during-attacks-myanmar

Elders in Bangladesh werkt AZG ook in de sloppenwijk Kamrangirchar, in de hoofdstad Dhaka, waar geestelijke en reproductieve gezondheidszorg, gezinsplanning en prenatale zorgen worden geboden, naast een programma voor gezondheid op het werk voor fabrieksarbeiders.

AZG verstrekt eveneens gezondheidszorg voor Rohingya en andere bevolkingsgroepen aan de rand van de samenleving in Maleisië en Myanmar. In Myanmar biedt AZG al sinds 1994 gezondheidszorg aan alle bevolkingsgroepen in het noorden van de staat Rakhine. Op het moment dat de medische activiteiten er werden opgeschort – op 11 augustus 2017 – had AZG vier primaire gezondheidszorgcentra in het noorden van Rakhine. In die klinieken werden maandelijks meer dan 11.000 primaire en reproductieve gezondheidszorgconsultaties gehouden, en was er ook spoedtransport en hulp voor patiënten waarvoor een ziekenhuisopname nodig was. Ondanks het feit dat er geen medische activiteiten kunnen doorgaan, heeft AZG nog steeds medewerkers in Maungdaw. Onze teams horen ook nu nog van de Rohingya-gemeenschap hoe moeilijk het voor hen is om toegang te krijgen tot gezondheidszorg. Islamitische patiënten worden nog steeds gehinderd door hun beperkte bewegingsvrijheid en onbetaalbare medische kosten. AZG blijft primaire gezondheidszorg bieden en patiënten doorverwijzen voor dringende hulp in het district Sittwe, in het midden van Rakhine. Elders in Myanmar heeft AZG nog medische projecten lopen in Shan, Kachin en Yangon, in de autonome regio Naga en in Tanintharyi.