“Een catastrofaal falen van de menselijkheid”: Artsen Zonder Grenzen hekelt zes maanden van schandelijke verwaarlozing in Soedan.

Zes maand na het uitbreken van de oorlog in Soedan zijn mensen nog steeds in levensgevaar door bombardementen, beschietingen en schietpartijen – zowel direct als indirect. Het Soedanese gezondheidspersoneel en vrijwilligers hebben moeite om aan de medische behoeften van de mensen te voldoen en het gezondheidszorgsysteem van het land staat op de rand van instorten, zegt Artsen Zonder Grenzen. De teams van AZG constateren een beschamende afwezigheid van humanitaire organisaties actief in het land. In de gebieden waar hulp wordt verleend, is de respons onvoldoende om aan de immense behoeften van de mensen te voldoen en een onmiddellijke verhoging van de humanitaire inspanningen is nodig

“De crisis in Soedan belichaamt een catastrofaal falen van de mensheid, gekenmerkt door het onvermogen van de strijdende partijen om burgers te beschermen of essentiële humanitaire toegang te vergemakkelijken, en door de ernstige verwaarlozing en tekortkomingen van internationale organisaties bij het leveren van een adequaat antwoord”, zegt dr. Christos Christou, internationaal president van Artsen zonder Grenzen. “Zonder een onmiddellijke, substantiële escalatie van de humanitaire respons zal wat we nu zien het begin zijn van een nog grotere tragedie die zich nog moet ontvouwen – wat betekent dat er nog meer mensen onnodig zullen sterven.”

In heel Soedan heeft het kwetsbare gezondheidszorgsysteem het moeilijk. De spoedeisende hulp is overbelast en veel ziekenhuizen zijn volledig gesloten. In de hoofdstad Khartoem zijn de medische teams van Artsen Zonder Grenzen getuige van een van de meest intense stedelijke conflicten die momenteel wereldwijd plaatsvinden. Grote aantallen gewonden arriveren in de ziekenhuizen met levensbedreigende wonden, waardoor het medisch personeel vaak geen andere keus heeft dan te amputeren.

“Zowel in Khartoem als in Darfoer raken veel patiënten zo ernstig gewond dat ze meerdere operatierondes moeten ondergaan”, zegt AZG-chirurg Shazeer Majeed. “Alleen al in september ontvingen de ziekenhuizen waar Artsen Zonder Grenzen actief is, meer dan zeven keer een aanzienlijke toestroom van gewonden als gevolg van beschietingen, luchtaanvallen en explosies.”

Chronisch tekort aan geneesmiddelen

Zelfs mensen die niet direct door het geweld worden getroffen, lijden wel onder de indirecte gevolgen van de oorlog. Er is in heel Soedan een chronisch tekort aan medicijnen. Apotheken hebben geen voorraad meer of hebben hun prijzen verhoogd, waardoor veel medicijnen onbetaalbaar worden voor degenen die ze nodig hebben. Als gevolg hiervan lijden patiënten met chronische ziekten aan ernstige complicaties en sterven ze soms.

“We zien dat er kritieke gevallen in het ziekenhuis aankomen, vanwege het gebrek aan medicijnen, vooral patiënten met ziekten zoals diabetes”, zegt Frauke Ossig, hoofd van de missie van Artsen Zonder Grenzen. “Tegen de tijd dat ze ons bereiken, kunnen we vaak nog maar heel weinig doen.”

Klaar om cholera aan te pakken

Zelfs op gemakkelijker bereikbare plaatsen leven miljoenen ontheemden in overvolle kampen en geïmproviseerde locaties zoals scholen, nadat ze door het geweld uit hun huizen zijn verdreven. Mensen, waaronder kinderen, sterven in deze gebieden aan vermijdbare ziekten, zoals malaria en mazelen, omdat er een schandelijk gebrek aan humanitaire respons is. In Khartoem, net als in veel kampen, zijn de watersystemen vernietigd of ontoereikend voor de behoeften van de mensen, waardoor het risico op cholera-uitbraken toeneemt en het moeilijker wordt om vermoedelijke cholera-uitbraken tijdens oorlog aan te pakken. Artsen zonder Grenzen-teams ondersteunen het ministerie van Volksgezondheid op veel locaties om ervoor te zorgen dat het gezondheidspersoneel klaar staat om te reageren op mogelijke cholera-uitbraken.

Bureaucratische belemmering van AZG door autoriteiten

De eigen humanitaire respons van AZG wordt gehinderd door aanzienlijke bureaucratische en administratieve hindernissen die door de Soedanese autoriteiten worden opgelegd. Het gaat onder meer om beperkingen op het verkeer van personeel, afwijzing van reisvergunningen, vertragingen bij het vrijgeven van medische benodigdheden en een verbod op specifieke benodigdheden, zoals benodigdheden voor operaties. In het zuiden van Khartoem heeft een van de door Artsen Zonder Grenzen ondersteunde ziekenhuizen minder dan een week aan essentiële benodigdheden over om noodtraumazorg te bieden aan gewonde patiënten. Zodra deze voorraden opraken, kunnen de teams van Artsen zonder Grenzen deze zorg niet langer verlenen.

“Alle voorraden die de gezondheidszorgfaciliteiten bereiken, zijn snel uitgeput, wat ernstige gevolgen voor de gezondheid en zelfs dodelijke slachtoffers tot gevolg heeft”, zegt Claire Nicolet, adjunct hoofd van de afdeling spoedeisende hulp van Artsen zonder Grenzen. “We hebben dringend chirurgische en medische apparatuur nodig, niet alleen voor traumazorg, maar ook voor verloskundige operaties, aangezien we veel zwangere vrouwen in levensbedreigende omstandigheden zien.”

Geen eind in zicht

Artsen Zonder Grenzen op tot een substantiële verhoging van de inspanningen om humanitaire hulp te verlenen, voor de bescherming van medische, humanitaire hulpverleners en burgers, voor het wegnemen van administratieve blokkades voor medisch en humanitair personeel en voorraden, en dat mensen ongehinderd toegang krijgen tot hulp.

“Het gezondheidszorgsysteem van Soedan staat op de rand van instorten, en zonder dringende actie zullen de meest kwetsbare mensen de dupe blijven van het geweld, wat zal resulteren in meer vermijdbare sterfgevallen”, zegt Frauke Ossig, hoofd van de missie van Artsen Zonder Grenzen.

Hulp van Artsen Zonder Grenzen in Soedan

· Artsen Zonder Grenzen werkt sinds 1979 in Soedan; Momenteel werken teams van Artsen zonder Grenzen in tien staten: Khartoem, Al-Jazeera, Witte Nijl, Blauwe Nijl, Rivier de Nijl, Al Gedaref, West-Darfur, Noord-Darfoer, Centraal-Darfoer en Zuid-Darfoer. Artsen Zonder Grenzen-teams bieden ook hulp aan vluchtelingen en repatrianten over de Soedanese grenzen in Zuid-Soedan, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Tsjaad.

· Artsen zonder Grenzen-teams in Soedan zorgen voor noodhulp, voeren operaties uit, runnen mobiele klinieken voor ontheemden, behandelen overdraagbare en niet-overdraagbare ziekten, bieden moeder- en kindergezondheidszorg, inclusief veilige bevallingen, zorgen voor water- en sanitaire voorzieningen, en doneren medicijnen en medische hulpmiddelen. Er zijn ook leveringen aan gezondheidszorginstellingen en het verstrekken van aanmoedigingspremies, training en logistieke ondersteuning aan personeel van het ministerie van Volksgezondheid. Artsen Zonder Grenzen zet ook een aantal van haar medische activiteiten voort die al vóór het begin van het conflict plaatsvonden.

· Sinds het begin van de oorlog hebben Artsen Zonder Grenzen-teams in het Bashair-ziekenhuis in Khartoem meer dan 1.500 chirurgische ingrepen uitgevoerd, waarvan 93% bij patiënten met geweldgerelateerde verwondingen. Artsen Zonder Grenzen-medewerkers in het Bashair-ziekenhuis hebben ook meer dan 300 kraamconsulten verzorgd.

· Sinds ze in juni begonnen te werken in het Turkse ziekenhuis in Khartoem, hebben de teams van Artsen zonder Grenzen ruim 8.600 mensen op de spoedeisende hulp opgenomen (waaronder bijna 1.500 kinderen en meer dan 1.900 volwassen patiënten – inclusief kraamgevallen), 122 algemene/orthopedische operaties uitgevoerd en uit 166 spoedkeizersneden/verloskundige operaties. Sinds augustus hebben vroedvrouwen van Artsen Zonder Grenzen bijna 300 baby's ter wereld gebracht.

· De afgelopen zes maanden hebben teams van Artsen zonder Grenzen het ministerie van Volksgezondheid in Omdurman, in de deelstaat Khartoem, ondersteund, dat meer dan 10.000 spoedopnames heeft ontvangen. In Darfur heeft Artsen Zonder Grenzen ruim 8.500 spoedopnames ontvangen. Artsen Zonder Grenzen-teams hebben meer dan 16.000 consultaties uitgevoerd in het Zamzam-kamp, in de staat Noord-Darfoer, en meer dan 1.000 kraam- en kinderopnames ontvangen in Um Duwwan Ban, in de staat Khartoem. In het Alban Jadeed-ziekenhuis in Khartoem hebben teams van Artsen Zonder Grenzen ruim 5.000 consultaties verzorgd, waarvan bijna een vijfde spoedgevallen. In de staat Witte Nijl hebben teams van Artsen zonder Grenzen meer dan 50.000 consultaties verzorgd. In de deelstaat Al-Jazeera hebben teams van Artsen Zonder Grenzen ruim 25.000 consultaties verzorgd. De afgelopen zes maanden hebben teams van Artsen zonder Grenzen in heel Soedan meer dan 10.000 consultaties op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg verzorgd.

· Voor de hulp van Artsen zonder Grenzen in Soedan is een budget van 76 miljoen euro beschikbaar voor 2023. Artsen zonder Grenzen heeft momenteel 1.145 Soedanese medewerkers en 57 internationale medewerkers in Soedan. Artsen Zonder Grenzen betaalt ook premies aan 1358 medewerkers van het ministerie van Volksgezondheid.