De humanitaire medische nood in Oekraïne blijft onverminderd urgent
Kiev, 21 februari 2025 - Drie jaar nadat Russische troepen Oekraïne binnenvielen, waardoor een internationaal gewapend conflict dat in 2014 begon dramatisch escaleerde, dragen mensen nog steeds de last van de verwoestingen van de oorlog, zoals blijkt uit hun verloren levens, verloren ledematen en verloren huizen. De daaruit voortvloeiende medische humanitaire behoeften zijn duidelijker dan ooit. De druk op de medische diensten in Oekraïne is alleen maar toegenomen, verergerd door frequente aanvallen op ziekenhuizen, ambulances en medische structuren.
Sinds 2022 ziet Artsen zonder Grenzen (AZG) meer patiënten met oorlogstrauma's die vroegtijdige revalidatie nodig hebben, namelijk postamputatiefysiotherapie. Er is ook een toename van het aantal patiënten dat een behandeling voor posttraumatische stressstoornis nodig heeft. In gebieden dicht bij de frontlinies hebben sommige van de meest kwetsbaren, waaronder ouderen en mensen met chronische aandoeningen, door de dagelijkse beschietingen zeer beperkte toegang tot medische zorg.
Artsen zonder Grenzen heeft een project voor vroegtijdige revalidatie met centra in Cherkasy en Odesa, waar mensen na een gewelddadig trauma vroegtijdige postoperatieve fysiotherapie, geestelijke gezondheidszorg en verpleegkundige zorg krijgen. Artsen zonder Grenzen behandelde 755 patiënten in 2023 en 2024. Van het ene jaar op het andere was er een toename van 10% in het aantal patiënten dat postoperatieve zorg nodig had voor beenamputaties.
In 2024 werd bij de helft van alle patiënten in het project een posttraumatische stressstoornis of depressie vastgesteld. De behoefte aan geestelijke gezondheidszorg in Oekraïne is groot. Naast de centra in Cherkasy en Odesa heeft Artsen zonder Grenzen een project opgezet voor posttraumatische stressstoornissen in Vinnytsia.
"De wreedheid van deze oorlog is niet afgenomen en de medische humanitaire behoeften zijn alleen maar complexer geworden. Zelfs als de oorlog morgen zou eindigen, zouden honderdduizenden mensen jarenlang fysiotherapie nodig hebben, of counseling voor posttraumatische stressstoornis. Om deze zorg te garanderen is een voortdurende humanitaire inzet nodig. Thomas Marchese, MSF Hoofd Programma's in Oekraïne
Vandaag de dag staat de Oekraïense gezondheidszorg onder enorme druk, waarbij een evenwicht moet worden gevonden tussen noodhulp en de voortdurende behoeften van patiënten die door de oorlog zijn getroffen. Al drie jaar lang zijn aanvallen met drones en raketten aan de orde van de dag, waarbij in sommige gevallen steden op meer dan 1000 kilometer van de frontlinie worden getroffen. Medische faciliteiten en systemen hebben zich moeten aanpassen aan het behandelen van patiënten in bunkers of kelders en aan frequente stroomonderbrekingen door aanvallen op de energie-infrastructuur.
Als reactie hierop zet Artsen zonder Grenzen ambulances in om patiënten over te brengen van overbelaste ziekenhuizen in de buurt van de frontlinie naar medische faciliteiten in Centraal- en West-Oekraïne met een grotere capaciteit. In de afgelopen drie jaar hebben AZG-ambulances meer dan 25.000 patiënten overgebracht, waarvan meer dan de helft met verwondingen veroorzaakt door gewelddadig trauma.
In 2024 zagen de mobiele kliniek- en ambulanceteams van AZG die dicht bij de frontlinies werken een aanzienlijke toename van verwijzingen voor patiënten met chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes en kanker. In 2023 waren deze gevallen goed voor 24% van alle doorverwijzingen, wat steeg tot 33% in 2024. Door regelmatige beschietingen en stakingen is de toegang van AZG-teams echter niet gegarandeerd. Veel mensen met chronische aandoeningen zijn ouder en minder mobiel. In sommige gebieden zijn mensen in kelders of bunkers gaan wonen vanwege de hevige beschietingen.
"Voor sommige van de meest kwetsbare mensen is verhuizen geen optie. Niet iedereen is in staat om hun huis te verlaten en hun leven opnieuw te beginnen, maar door de voortdurende gevechten zijn deze mensen vaak afgesneden van medische zorg, net zoals medische teams van AZG soms niet naar bepaalde gebieden kunnen reizen door aanhoudende beschietingen." Thomas Marchese, MSF Hoofd Programma's in Oekraïne
Nu de oorlog in Oekraïne zijn vierde jaar ingaat, zien de teams van AZG hoe de humanitaire medische crisis elke dag dieper wordt. Het is duidelijk dat de Oekraïense gezondheidszorg sterk staat tegenover extreem geweld, maar de behoefte aan langdurige medische zorg en geestelijke gezondheidszorg is groter dan ooit. Zelfs als de oorlog morgen zou eindigen, zullen de langetermijneffecten op mensen - fysiek en psychologisch - nog jaren voortduren. De Oekraïense infrastructuur heeft ook enorme schade opgelopen en ziekenhuizen zijn rechtstreeks aangevallen. Honderdduizenden mensen zullen, lang nadat de laatste bom is gevallen, blijvende zorg, revalidatie en traumatherapie nodig hebben.
Artsen zonder Grenzen blijft werken in Oekraïne, dicht bij de frontlinies en verder weg, maar er is meer steun nodig.
Copyright: Olexandr Glyadyelov Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 07 August, 2024 Caption / Description: The patient has broken ribs, which makes it difficult for him to breathe, and burns on his legs and hands. Ihor remembers that he was blown up by a mine. It is difficult to remember the events of that day.
Copyright: Yuliia Trofimova/MSF Countries: Ukraine, Ukraine Date taken / Date Recorded: 22 October, 2024 Caption / Description: Mr Yurii has been in hospital for a month and a half, following a mine-blast injury that resulted in amputation.
Copyright: Andrii Ovod Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 20 May, 2022 Caption / Description: Dr Guadalupe Garcia Noria monitors a patient inside the inpatient department of the MSF medical team during a journey from Pokrovsk, eastern Ukraine to Lviv, in western Ukraine.
Copyright: Colin Delfosse Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 03 February, 2023 Caption / Description: Emergency of the Kostyantynivka hospital. Donetsk Oblast, Ukraine.
Copyright: Pavlo Sukhodolskyi/Voice of America Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 12 October, 2023 Caption / Description: MSF physiotherapist, Inna Didych, is working with Andrii, a 27-year-old patient preparing for prosthetics after sustaining injuries during fighting on the frontlines in Ukraine. Andrii lost his right arm, leg, and nearly all of his vision.
Copyright: Yuliia Trofimova/MSF Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 05 April, 2024 Caption / Description: Security adviser Oleksandr Cherniavskyi surveys the extent of the destruction. MSF team examines the scale of the destruction after the recent attack. MSF office is completely destroyed.
Copyright: /MSF Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 01 April, 2022 Caption / Description: The arrival in Lviv of MSF’s first medical referral train on Friday 01 April 2022. MSF did its first medical train referral on a 2-carriage train converted specifically
Copyright: /MSF Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 01 April, 2022 Caption / Description: Admitting patients onto MSF’s first medical referral train in the town of Zaporizhzhia.
Copyright: Andrii Ovod Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 20 May, 2022 Caption / Description: The medical team inside the intensive care unit (ICU) of the MSF medical train monitor and stabalise a seriously war-wounded patient during the journey from Pokrovsk, eastern Ukraine to Lviv, in western Ukraine. The journey takes approximately 20 hours. Since 31 March, we have transported more than 600 patients.
Copyright: Colin Delfosse Countries: Ukraine, Ukraine Date taken / Date Recorded: 31 January, 2023 Caption / Description: 31 january 2023. Hospital in Vysokopilla town, Kherson Oblast.
Copyright: Jean-Pierre Amigo/MSF Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 09 March, 2022 Caption / Description: Civilians fleeing Irpin.
Copyright: Adrienne Surprenant/MYOP Countries: Ukraine Date taken / Date Recorded: 11 April, 2022 Caption / Description: Elena, 35-years-old and her son Kirill, 6-years-old wait to see an MSF doctor, in Kharkiv, Ukraine, on April 11, 2022.Quentin Barrea