Calais: AZG biedt hulp aan overlevenden van schipbreuken in het Kanaal

Volgens het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken zijn sinds het begin van het jaar 33.973¹ mensen in geïmproviseerde bootjes het Kanaal overgestoken en in het Verenigd Koninkrijk aangekomen. Dit aantal ligt al ver boven het totaal van 29.437 overtochten in 2023. Sinds mei hebben de Britse autoriteiten ook gemeld dat de Franse autoriteiten ongeveer 621 pogingen tot oversteek hebben voorkomen, waarbij ten minste 18.751 mensen betrokken waren².

De autoriteiten bieden geen enkele psychologische hulp, waardoor veel overlevenden van schipbreuken of van pogingen tot oversteken aan hun lot overgelaten worden nadat ze dierbaren zagen verdrinken in het Kanaal.

“Om een posttraumatische stressstoornis te voorkomen of beheersen, is psychologische zorg in de uren of dagen na een mogelijk traumatische gebeurtenis onontbeerlijk. Om overlevenden in staat te stellen over hun emotionele ervaringen te praten, is het essentieel om hen eerst onderdak te bieden, een veilige ruimte die aan hun fysiologische behoeften voldoet, zodat ze vervolgens medische en psychologische hulp kunnen krijgen”, legt Chloé Hannebouw, psycholoog bij AZG in Calais, uit.

Tussen januari en oktober 2024 hebben AZG-teams in Calais :

Falende zorgverlening

In theorie heeft de prefectuur van Pas-de-Calais een speciaal protocol voor humanitaire hulp opgesteld om de schipbreukelingen aan de noordkust op te vangen. Dit voorziet erin dat de meest kwetsbare overlevenden toegang krijgen tot onderdak en dat alle schipbreukelingen droge kleren krijgen, evenals medische en psychologische zorg. Ondanks deze toezeggingen en de aanwezige reddingsdiensten heeft de overheid echter vaak moeite om medische en psychologische hulp te bieden die is afgestemd op de dringende behoeften van de overlevenden.

Het gebrek aan beschikbare middelen komt door het besluit van de Franse regering om de grens te militariseren en te beveiligen in plaats van een waardige opvang te garanderen. Het gebrek aan opleiding van de medische en psychologische teams die met de schipbreukelingen werken, de afwezigheid van bemiddelaars en tolken, en het gebrek aan noodopvangoplossingen, essentieel om te voorkomen dat zwerven na het ongeval de verlening van de nodige zorg in de weg staat, zijn de belangrijkste obstakels voor de uitvoering van een passende respons.

“Ballingen vragen zelden proactief om hulp. Het feit dat ze naar specifieke instellingen moeten gaan om hulp te krijgen is vaak een barrière, omdat ze niet vertrouwd zijn met het Franse gezondheidszorgsysteem en de Franse taal, en ze zijn vaak bang om gearresteerd en gedeporteerd te worden”, benadrukt Chloé Hannebouw.

Essentiële psychologische en somatische zorg

Sinds januari heeft Chloé Hannebouw 86 patiënten behandeld, waaronder 26 mensen die getuige of slachtoffer waren van een schipbreuk, een mislukte overtochtpoging of andere traumatische gebeurtenissen. De patiënten die door AZG worden behandeld, vertonen symptomen zoals flashbacks, nachtmerries die verband houden met het traumatische voorval, herhaalde en indringende herinneringen en mentaal herkauwen. Het lijden dat gepaard gaat met deze symptomen is soms zo intens dat het leidt tot zelfmoordgedachten.

Naast het psychologische lijden behandelt het medisch team van AZG ook verwondingen en andere problemen, zoals wondinfecties die veroorzaakt worden door het gebrek aan onmiddellijke verzorging na een schipbreuk, verergerd door de ongezonde leefomstandigheden. Élise Houard, een verpleegster van AZG in Calais, legt uit:

“Patiënten lopen bijvoorbeeld brandwonden op door langdurig huidcontact met een mengsel van benzine en zeewater, of door een explosie op de boot. Incidenten komen vaak voor: onlangs ontmoette ik een patiënt wiens arm was verwond door een schroef van de boot”.

In plaats van de beschikbare humanitaire hulp bij schipbreuk te verbeteren en te versterken, voeren de Franse autoriteiten een ontmoedigingsbeleid door bannelingen de essentiële hulp te onthouden die ze nodig hebben. Feyrouz Lajili, hoofd van de activiteiten van AZG in Calais:

“Hoe is het mogelijk dat rouwende en getraumatiseerde mensen alleen door de straten van Calais moeten zwerven, zonder onderdak of hulp, nadat ze een dierbare hebben verloren door verdrinking? Hun onderdak ontnemen en hun medische en psychologische hulp ontzeggen onder het voorwendsel dat ze naar het Verenigd Koninkrijk willen, is zowel cynisch als schandalig”.

Geconfronteerd met een steeds brutaler migratiebeleid dat uitsluit en onderdrukt, moeten ballingen een uitputtende en gewelddadige reis doorstaan om hun toevlucht te zoeken in Europa. Maar wanneer ze in Frankrijk aankomen, worden ze geconfronteerd met administratieve labyrinten, onveiligheid, uitsluiting en geweld, wat hun fysieke en mentale gezondheid verslechtert. Eens te meer roept AZG de autoriteiten op om de overlevenden een waardige opvang te garanderen en hen psychologische en medische begeleiding te bieden.

¹ Figures updated on 5th December 2024. See table ‘Migrants detected crossing the English Channel in small boats - time series’.

² Ibid.

Psychologische en medische hulp voor overlevenden van schipbreuk. Mohammad Ghannam/MSFPsychologische en medische hulp voor overlevenden van schipbreuk. Mohammad Ghannam/MSF

Psychologische en medische hulp voor overlevenden van schipbreuk. Mohammad Ghannam/MSFPsychologische en medische hulp voor overlevenden van schipbreuk. Mohammad Ghannam/MSF