AZG in beroep tegen onwettige aanhouding van haar reddingsschip Geo Barents

De Geo Barents had de autoriteiten niet de reisgegevensrecorder verstrekt toen het vier dagen eerder, op 17 februari, in Ancona aankwam om de mensen die gered waren op zee, van boord te halen. De reisgegevensrecorder (VDR) is het equivalent van de vluchtgegevensrecorder, of de "zwarte doos", in een vliegtuig. Het verzoek van de autoriteiten om deze gegevens op te slaan en te delen is niet in overeenstemming met de standaardpraktijk: in de acht jaar dat AZG betrokken is bij zoek- en reddingsactiviteiten in het centrale deel van de Middellandse Zee, is nog nooit gevraagd om VDR-gegevens te verstrekken. Zoals bepaald in de desbetreffende verdragen en maritieme richtlijnen is het doel van de VDR om gegevens beschikbaar te stellen in geval van een onderzoek naar een maritiem incident. Aangezien zich aan boord van de Geo Barents geen incident heeft voorgedaan, zijn er geen specifieke gegevens opgeslagen of geüpload. 

"De Geo Barents voldoet te allen tijde aan de geldende regelgeving en heeft te goeder trouw samengewerkt met de autoriteiten door alle beschikbare gegevens in verband met de reddingsoperaties te verstrekken, overeenkomstig zijn verplichtingen krachtens het internationaal recht", aldus Juan Matias Gil, vertegenwoordiger van AZG voor zoek- en reddingsoperaties. "Wij beschouwen deze sanctie, gebaseerd op het verzoek om VDR-gegevens, buiten het kader van het zeerecht en derhalve als een onrechtmatige daad om burgerinspanningen om levens op zee te redden te belemmeren."

"Wij beschouwen deze sanctie, gebaseerd op het verzoek om VDR-gegevens, buiten het kader van het zeerecht en derhalve als een onrechtmatige daad om burgerinspanningen om levens op zee te redden te belemmeren." - Juan Matias Gil, Artsen Zonder Grenzen

De aanhouding van de Geo Barents is een rechtstreeks gevolg van de toepassing van het Italiaanse wetsbesluit 1/2023, dat onlangs is omgezet in wet 15/2023, en dat een reeks bureaucratische beperkingen oplegt voor zoek- en reddingsoperaties. Dit is het meest recente voorbeeld van de Italiaanse regering die haar administratieve bevoegdheden inzet om organisaties die betrokken zijn bij zoek- en reddingsactiviteiten te bestraffen en de civiele inspanningen om mensen in nood op zee te redden te belemmeren. Sinds 2017 worden AZG en andere niet-gouvernementele organisaties (ngo's) regelmatig lastiggevallen door de autoriteiten, waaronder inspecties en langdurige aanhoudingen, in een poging hun reddingsactiviteiten op zee te verhinderen.

"De aanhouding van de Geo Barents komt op een moment dat de zoek- en reddingscapaciteit in het centrale Middellandse Zeegebied al vrijwel onbestaande is", aldus Virginia Mielgo González, AZG-projectcoördinator aan boord van de Geo Barents. "Staten zoals Malta en Italië vertragen voortdurend, of verlenen in sommige gevallen geen hulp aan boten in nood in hun eigen zoek- en reddingszones. Sinds begin 2023 zijn op de zeeroute tussen Libië en Italië dagelijks bijna tien mensen omgekomen of vermist geraakt. De jongste maatregelen van de Italiaanse autoriteiten zijn rechtstreeks gericht op de Geo Barents, maar dit zal de grootste gevolgen hebben voor mensen die via de centrale Middellandse Zee vluchten, die zonder hulp komen te zitten." 

AZG herhaalt haar oproep aan de Italiaanse regering om wet 15/2023 in te trekken en humanitaire hulp aan migranten en vluchtelingen niet langer te criminaliseren. AZG roept de Europese Commissie, als hoedster van de verdragen, op om deze wet dringend te onderzoeken en een grondig onderzoek in te stellen naar de alom gedocumenteerde criminalisering van zoek- en reddingsactiviteiten in Italië.  

AZG roept de EU-lidstaten, en in het bijzonder de kuststaten, op om hun wettelijke verplichting tot coördinatie en redding op zee na te komen en een specifiek en proactief Europees opsporings- en reddingsmechanisme op te zetten.