AZG hervat zoek- en reddingsoperaties in het centrale Middellandse Zeegebied

Nieuw schip Oyvon is omgebouwd en uitgerust om levens te redden op een van de dodelijkste migratieroutes ter wereld

12 november 2025

Licata, Sicilië, 12 november 2025 – Internationale medische humanitaire organisatie Artsen Zonder Grenzen/Médecins Sans Frontières (AZG) hervat haar levensreddende zoek- en reddingsactiviteiten (Search-And-Rescue of SAR) in het centrale Middellandse Zeegebied, bijna een jaar nadat zij gedwongen was haar operaties met haar laatste reddingsschip, de Geo Barents, te beëindigen.

De organisatie zet haar nieuwe reddingsschip Oyvon in, wat ‘hoop voor het eiland’ betekent in het Noors. Het schip is opnieuw ingericht en uitgerust om SAR-operaties uit te voeren op een van de dodelijkste migratieroutes ter wereld. Oyvon werd voorheen gebruikt als ambulanceschip in Noorwegen.

“Als medische en humanitaire organisatie blijft ons engagement om op zee aanwezig te zijn en mensen op de vlucht te ondersteunen onverminderd groot”, aldus Juan Matias Gil, SAR-vertegenwoordiger van Artsen Zonder Grenzen. “We zijn teruggekeerd om onze reddingsplicht te vervullen voor mensen die in nood verkeren op zee, gedwongen zijn om ongeschikte boten te nemen, na te hebben geleden onder erbarmelijke en onmenselijke omstandigheden, detentie, misbruik en afpersing in Libië.”

Restrictief beleid maakte SAR bijna onmogelijk

AZG moest de reddingsactiviteiten van de Geo Barents in december 2024 stopzetten, na meer dan twee jaar te hebben gewerkt onder restrictieve Italiaanse wetten en beleidsmaatregelen, met name het Piantedosi-decreet en de praktijk van verre havens (waarbij reddingsschepen opzettelijk verre havens toegewezen kregen om hun daadwerkelijke tijd op zee te beperken en brandstofkosten te verhogen, red.). Deze restrictieve regels maakten het onmogelijk om de Geo Barents in te zetten; ondanks zijn capaciteit van maximaal 700 personen werd het schip routinematig naar verre havens gestuurd terwijl het slechts ongeveer 50 overlevenden vervoerde.

“De beslissing van AZG om een kleiner, sneller schip in te zetten is een strategische reactie op de restrictieve en belemmerende wetten en praktijken die door de Italiaanse regering worden opgelegd en die specifiek gericht zijn op humanitaire reddingsschepen”, voegt Gil toe.

Door terug te keren naar het centrale Middellandse Zeegebied wil Artsen Zonder Grenzen ook verslag doen van en documenteren wat mensen die Libië ontvluchten meemaken, en hun verhalen verzamelen over gewelddadige onderscheppingen op zee door de Libische kustwacht en andere actoren, evenals over hun gedwongen terugkeer naar Libië, wat door Italiaanse rechtbanken en VN-organen wordt erkend als een schending van het internationale maritieme recht, de mensenrechten en het vluchtelingenrecht.

De afgelopen maanden is er een toename geweest van gewelddadige aanvallen in internationale wateren door de Libische kustwacht en andere gewapende groeperingen tegen mensen die de Middellandse Zee oversteken, en tegen humanitaire reddingsschepen.

De bemanning van AZG aan boord bestaat onder meer uit een arts en een verpleegkundige die medische zorg verlenen in levensbedreigende situaties en mensen behandelen voor onderkoeling, inademing van brandstof, brandwonden door brandstof en verwondingen die ze mogelijk hebben opgelopen tijdens de cyclus van mishandeling en detentie in Libië.

Opmerkingen voor de redactie:

Volgens de IOM[1] blijft de centrale Middellandse Zee een van de dodelijkste migratieroutes ter wereld. Sinds 2014 zijn op dit stuk zee minstens 25.630 mannen, vrouwen en kinderen omgekomen of vermist geraakt, waarvan 1.810 alleen al in 2024. Dit betekent dat er gemiddeld vijf mensen per dag zijn omgekomen, waardoor 2024 het op één na dodelijkste jaar sinds 2017 is, ondanks de waargenomen daling van het aantal vertrekken.
Artsen Zonder Grenzen is sinds 2015 actief en betrokken bij zoek- en reddingsactiviteiten in het centrale Middellandse Zeegebied. De organisatie werkte met negen verschillende reddingsschepen (alleen of in samenwerking met andere ngo's) en heeft meer dan 94.200 mensen gered.
In januari 2023 werd met het decreet Piantedosi (decreetwet 1/2023) een nieuwe reeks regels ingevoerd in Italië, die uitsluitend van toepassing zijn op civiele reddingsschepen, en een reeks sancties voor niet-naleving, variërend van 10 tot 20 dagen detentie in de haven tot inbeslagname van het schip.
Sinds de invoering van het punitieve Piantedosi-decreet is de Geo Barents vier keer gesanctioneerd, wat neerkomt op 160 dagen opgelegde detentie. Tussen december 2022 en december 2024 dwongen de obstructieve maatregelen de Geo Barents ook om 64.966 extra kilometers af te leggen en 163 extra dagen op zee door te brengen om verre havens in het noorden van Italië te bereiken voor het ontschepen van overlevenden na redding, in plaats van dichterbij gelegen havens in het zuiden.