AZG: ebolarespons in Oost-Congo moet dringend worden herzien

Zeven maanden na de uitbraak van de grootste ebola-epidemie ooit in de Democratische Republiek Congo (DRC), in een klimaat van toenemend wantrouwen van de gemeenschap, is de verzamelde respons er niet in geslaagd om de epidemie onder controle te krijgen, stelt Artsen Zonder Grenzen vandaag op een persconferentie in Genève. Sinds het begin van het jaar zijn meer dan 40% van de nieuwe mensen die met ebola besmet zijn, binnen hun gemeenschap gestorven. En in het epicentrum van de epidemie, in Katwa en Butembo, wordt 43% van de mensen nog steeds besmet zonder dat er een verband met andere gevallen bekend is.

"We zien een opvallende contradictie: enerzijds is er de snelle en grote ebolarespons maar anderzijds sterven mensen met ebola binnen hun gemeenschap omdat ze niet genoeg vertrouwen op de ebolarespons om naar voren te komen," zegt dokter Joanne Liu, de internationale voorzitter van Artsen Zonder Grenzen.

Na twee opeenvolgende aanvallen op de ebolacentra in Katwa en Butembo, in de provincie Noord-Kivu, schorste Artsen Zonder Grenzen haar activiteiten in de regio. Hoewel Artsen Zonder Grenzen noch de motieven of de identiteit van de aanvallers kent, volgen deze incidenten op een escalatie van de spanningen rond de ebolarespons. Alleen al in de maand februari waren er tientallen incidenten in reactie tegen de respons. Hoewel de oorzaken van deze daden niet allemaal hetzelfde zijn, is het duidelijk dat verschillende politieke, sociale en economische grieven steeds meer om de reactie heen kristalliseren.

Die spanningen zijn het gevolg van een reeks problemen: van de massale inzet van financiële middelen die alleen gericht zijn op ebola, in een verwaarloosde regio die te kampen heeft met conflict, geweld en langdurige gezondheidsbehoeften; tot verkiezingen die officieel worden uitgesteld als gevolg van de uitbraak, waarbij het geloof bij de bevolking groeit dat ebola een politieke truc is.

Het gebruik van politie en leger om mensen te dwingen de gezondheidsmaatregelen tegen ebola na te leven doet gemeenschappen enkel nog meer vervreemden. Dit werkt contraproductief om de epidemie onder controle te brengen. Dwangmaatregelen bij veilige begrafenissen, contacten opsporen en opname in de behandelingscentra werken ontradend. Hierdoor verkiezen mensen zich te verstoppen in plaats van mee te werken. Deze maatregelen moeten stoppen.

De ebolarespons moet helemaal omgegooid worden. Patiënten en hun families moeten de aanpak van de ziekte opnieuw mee kunnen bepalen. Meer mensen moeten gevaccineerd worden, en er moeten meer vaccins beschikbaar zijn. Daarnaast moet ook meer aandacht zijn voor de andere gezondheidsnoden van de gemeenschappen.

“Ebola is een brutale ziekte die angst brengt en patiënten, families en gezondheidswerkers isoleert”, aldus Liu. “De hulpverlening moet zich in de eerste plaats richten op patiënten en hun gemeenschappen. De patiënten moeten als dusdanig behandeld worden en niet als biologisch gevaar.”

Sinds het begin van de ebola-uitbraak in Noord-Kivu en Ituri, zijn 907 gevallen geregistreerd, 841 bevestigd en 66 verdachte gevallen. 569 mensen zijn gestorven aan de ziekte.

Na de opschorting van haar activiteiten in Katwa en Butembo, blijft Artsen Zonder Grenzen actief in de steden Kayna en Lubéru, en beheert de organisatie nog steeds twee ebolacentra in de provincie Ituri, in de steden Bwanasura en Bunia. In Goma vergrootte Artsen Zonder Grenzen haar interventiecapaciteit door meer in te zetten op surveillance en door isolatiebedden vrij te houden.