Artsen Zonder Grenzen sluit haar opvangproject voor niet-begeleide minderjarige vluchtelingen in Brussel

Op 15 juli sluit Artsen Zonder Grenzen (AZG) haar opvangcentrum voor niet-begeleide buitenlandse minderjarigen (NBMV) in Brussel. Sinds oktober 2021 vonden meer dan 250 jongeren er bescherming, begeleiding en huisvesting aangepast aan hun kwetsbare situatie. AZG hield het centrum open samen met burgerplatform BXLRefugees, SOS Jeunes en Caritas om een noodantwoord te bieden aan een groeiend aantal uiterst kwetsbare kinderen.

Ondanks de inspanningen van de verschillende betrokken actoren is er nog geen akkoord bereikt over een mogelijke overname door de overheid.

Een situatie die niet langer genegeerd kan worden

De precaire situatie van jonge migranten op doorreis in België is al jaren bekend bij de sociale actoren in Brussel: zonder een onvoorwaardelijke huisvestingsstructuur en zonder aangepaste ondersteuning vinden deze jongeren, die soms meerdere maanden op Belgisch grondgebied verblijven, geen enkele hulp op hun maat, ondanks de bestaande wettelijke bepalingen.

“De voorbije negen maanden heeft het project een vaak onzichtbaar publiek, zonder huisvesting of adequate ondersteuning, onder de aandacht kunnen brengen. Artsen Zonder Grenzen en de partners hebben kunnen aantonen dat ondersteuning van deze jongeren weldegelijk mogelijk is, als het opvangmodel wordt aangepast aan hun realiteit. Vandaag de dag kan niemand het bestaan van deze jongeren negeren, noch hun behoeften”, zegt Julien Buha Colette, projectverantwoordelijke van Artsen Zonder Grenzen in België.

Alarmerende medische gegevens

Deze jongeren, voornamelijk afkomstig uit de Hoorn van Afrika, hebben een moeilijke migratiereis achter de rug. Ze ervaarden geweld, ontbering en allerlei soorten misbruik. Dankzij het project kwamen enkele van de belangrijkste gevolgen van deze migratiereis voor het eerst aan het licht.

“Tijdens onze medische en psychologische consultaties zagen we verschillende tekenen van trauma en lichamelijke en geestelijke ziekte”, vertelt David Vogel, adjunct-projectmanager van Artsen Zonder Grenzen in België. Hij herhaalt dat "we zonder dit project, dat voor het eerst een langdurige greep kreeg op dit meestal onzichtbare publiek, deze observatie eenvoudigweg niet zouden hebben kunnen maken."

• Tijdens de eerste vier maanden van het project leed 1 op de 5 geraadpleegde kinderen aan matige ondervoeding (waaronder één geval van ernstige ondervoeding).
• Van deze jongeren die aan ondervoeding leden, vertoonde 91% ook depressieve symptomen of andere fysieke of psychologische ziektebeelden.
• Bovendien bleek uit de medische consultaties dat 30% van de gehuisveste jongeren schurft had en 50% tekenen van geweld of littekens op hun lichaam vertoonde.
• Daarnaast leed 17% van de onderzochte jongeren aan geslachtsziekten (die het gevolg kunnen zijn van gendergerelateerd geweld).

Een erkend probleem, maar geen akkoord over de hervatting van het project

De afgelopen maanden zijn veel institutionele en associatieve actoren benaderd om de observaties en aanbevelingen te presenteren die tijdens het project zijn gedaan.Het nut van het project is unaniem erkend en er is echte vooruitgang geboekt om het project door de autoriteiten te laten hervatten. Maar ondanks de inspanningen van de verschillende betrokken actoren is er nog geen datum voor hervatting vastgesteld.

“Het project beantwoordde aan een humanitaire behoefte, namelijk het opvangen van minderjarigen in de winter. Maar Artsen Zonder Grenzen is geen huisvestingsorganisatie. Het project was vooral een antwoord op een acute noodsituatie, en nooit bedoeld als een langetermijnoplossing", legt Julien Buha Colette uit.

Ondanks de niet te verwaarlozen vooruitgang is er geen duidelijk tijdschema op tafel gelegd. “Naast de noodsituatie blijft de kwestie van de NBMV op doorreis vooral een structureel probleem, dat een blijvende reactie vereist”, benadrukt Julien Buha Colette. “We zijn ervan overtuigd dat, gezien de lopende discussies en de steun van partners uit de associatieve en institutionele wereld, het project het een nieuw levenslicht zal zien. Artsen zonder Grenzen zal haar werk en haar pleidooiwerk voortzetten tot de daadwerkelijke overname door de overheid.”