Onbegeleide minderjarigen in Brussel: terreinorganisaties trekken aan de alarmbel
Het aantal onbegeleide minderjarigen dat in Brussel rondzwerft, neemt toe. Dat is de vaststelling van terreinorganisaties SOS Jeunes, Dokters van de Wereld, Het Burgerplatform voor Vluchtelingen & Artsen zonder Grenzen. Tegenover die stijging staat een structureel gebrek aan middelen voor een aangepast onthaal en begeleiding. Van straatrondes tot mobiele teams die naar de kraakpanden trekken, de vaststelling bij elke organisatie is dezelfde : steeds meer kinderen, sommigen niet ouder dan 9 jaar, zijn op zichzelf toegewezen in de straten van de hoofdstad.
Een verontrustende toename
Een precies cijferoverzicht is onbestaand. De Voogdijdienst identificeerde in 2020 bijvoorbeeld wel tussen de 6 à 700 niet-begeleide minderjarigen uit de Maghreb-landen, waarvan een deel op straat leeft.
De terreinorganisaties zijn ongerust over het feit dat veel van de kinderen die op straat leven niet worden gedetecteerd en onder de radar blijven. Tekenend is bijvoorbeeld het aantal minderjarigen dat in april opvanghulp vroeg aan Artsen Zonder Grenzen na de sluiting van een reeks kraakpanden. Eén derde van die hulpvragen kwam van minderjarigen.
Dezelfde vaststelling wordt gemaakt door SOS Jeunes. In de loop van de eerste helft van 2021 begeleidde de organisatie 475 kinderen, 95% van het totaal aantal kinderen dat in gans 2020 werd geholpen. In juni 2021 werden 3 keer zoveel kinderen gezien als in de maand mei. Daarnaast observeren de terreinorganisaties dat het gaat over steeds jongere kinderen.
Deze onbegeleide kinderen kunnen niet terecht in een veilige gezinscontext. “Ze ondergaan dezelfde beproevingen als de volwassenen onderweg in ons land, leven in extreem precaire toestanden en worden aangezet tot risicogedrag, zoals de consumptie van alcohol of medicatie.” Vertelt Julien Buha Colette, hoofd van de operaties bij Artsen Zonder Grenzen.
De redenen die hen tot Brussel hebben gebracht, zijn complex maar de noden zijn voor elk kind dezelfde: “Elke minderjarige die we ontmoeten is op zoek naar een plek om die nacht te slapen, naar voedsel, naar kledij, naar medische zorg en een veilige omgeving.” Vertelt Maité Montuir, coördinator van de Medibus van Dokters van de Wereld.
Onaangepaste en ontoereikende hulp
De oplossingen die nu bestaan zijn tijdelijk en onaangepast. “Vooral voor de kinderen die uit angst of wantrouwen niet gerapporteerd willen worden bij de overheden is de situatie kritiek.” vertelt Geraldine Julien, coördinator bij SOS Jeunes. “Deze kinderen kunnen nergens terecht en zijn totaal op zichzelf toegewezen, zonder oplossingen of alternatieven, en dat in het hart van onze Europese hoofdstad.”
De vier organisaties staan dan ook vaak machteloos tegenover deze situatie waarbij het erg moeilijk of onmogelijk is om oplossingen te vinden voor deze groeiende groep rondzwervende kinderen. Afgelopen juni werden nog 25 slaapplekken gecreëerd voor minderjarigen door het Burgerplatform voor vluchtelingen, SOS Jeunes en Artsen Zonder Grenzen. “Het is niet normaal dat een humanitaire organisatie eigen middelen en bedden moet vrijmaken om de lacunes te vullen van een beleid dat tekortschiet, en vooral als het dan nog eens over kinderen gaat.” Vertelt Mehdi Kassou, woordvoerder voor het Platform voor Vluchtelingen “In de 6 weken na de opening van de slaapplaatsen moesten we 163 kinderen afwijzen omdat alles vol zat. En moesten we toezien hoe deze kinderen terugkeerden naar de straat of onaangepaste kraakpanden.
Intussen blijft de urgentieopvang voor daklozen gesatureerd en gaan de deuren van steeds meer opvangcentra dicht. Dat alles binnen een pandemiecontext die nog niet voorbij is.”
Ondanks de ondertekening van het Internationale verdrag van de rechten van het kind, is er geen enkele concrete en aangepaste oplossing voor deze kinderen. Deze kinderen moeten dan ook onafhankelijk van hun administratieve statuut behandeld worden als minderjarigen zodat hun fundamentele rechten gerespecteerd worden en ze adequaat geholpen worden, besluiten de 4 organisaties.